فصل چهارم: (تجزیه وتحلیل داده ها)

۴-۱ مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….۹۴

آزمون جمعیت شناختی نمونه…………………………………………………………………………………………………….۹۴

تجزیه وتحلیل توصیفی متغیرها………………………………………………………….. …………………………………..۱۰۲

۴-۲ رگرسیون………………………………………………………………………………………………………………………..۱۰۴

۴-۳ آزمون کولموگروف – اسمیرنوف………………………………………………………………………………………۱۰۴

۴-۴ آزمون فرضیات تغییر……………………………………………………………………………………………………….۱۰۶

۴-۴-۱آزمون فرضیه فرعی اول………………………………………………………………………………………………..۱۰۶

۴-۴-۲ آزمون فرضیه فرعی دوم……………………………………………………………………………………………….۱۰۸

۴-۴-۳ آزمون فرضیه فرعی سوم……………………………………………………………………………………………۱۱۰

۴-۴-۴ آزمون فرضیه فرعی چهارم…………………………………………………………………………………………۱۱۰

۴-۴-۵ آزمون فرضیه اصلی…………………………………………………………………………………………………..۱۱۲

۴-۵ آزمون فرضیات نوآوری…………………………………………………………………………………………………۱۱۴

۴-۵-۱ آزمون فرضیه فرعی اول…………………………………………………………………………………………….۱۱۴

۴-۵-۲ آزمون فرضیه فرعی دوم…………………………………………………………………………………………….۱۱۶

۴-۵-۳ آزمون فرضیه فرعی سوم……………………………………………………………………………………………۱۱۸

۴-۵-۴ آزمون فرضیه فرعی چهارم…………………………………………………………………………………………۱۱۸

۴-۵-۵ آزمون فرضیه اصلی…………………………………………………………………………………………………..۱۲۰

۴-۶ معادلات رگرسیون…………………………………………………………………………………………………………..۱۲۲

۵- ۶ تاثیر متغییر های توصیفی بر فرضیه‌ها……………………………………………………………………………….۱۲۳

فصل پنجم:(نتیجه گیری وپیشنهادها)

۵-۱ مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………..۱۳۳

۵-۲ خلاصه فصول قبل پژوهش……………………………………………………………………………………………..۱۳۳

تحلیل یافته های توصیفی………………………………………………………………………………………………………..۱۳۴

تحلیل یافته های استنباطی……………………………………………………………………………………………………….۱۳۴

۵-۳ نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………۱۳۷

۵-۴ محدودیت ها………………………………………………………………………………………………………………..۱۳۷

۵-۵ پیشنهاد ها در ارتباط با تحقیق………………………………………………………………………………………..۱۳۸

۵-۶ پیشنهاد ها به مسئولان………………………………………………………………………………………………….۱۳۸

۵-۷ پیشنهادبه محققان ……………………………………………………………………………………………………..۱۴۰

منابع:

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………..۱۶۲

منابع لاتین………………………………………………………………………………………………………….۱۶۳

جداوال ونمودارها…………………………………………………………………………………………………صفحه

۲-۱ عناصر رهبری و عوامل رهبری تحول گرا از نظر برنارد بس……………………………………………………..۲۶

۳-۱ جدول طیف لیکرت………………………………………………………………………………………………………………۸۵

۳-۱ جدول ضرایب روایی و پایایی داده ها …………………………………………………………………………………..۸۷

۴-۱ جدول سن کارکنان………………… ……………………………………………………………………………………………..۹۴

۴-۲ نمودار فراوانی سن کارکنان……………………………………………………………………………………………………..۹۵

۴-۳جدول سن مدیران……………………………………………………………………………………………………………………۹۵

۴-۴٫ نمودار فراوانی سن مدیران………………………………………………………………………………………………………۹۶

۴-۵ جدول تحصیلات کارکنان………………………………………………………………………………………………………..۹۶

۴-۶ نمودار فراوانی تحصیلات کارکنان …………………………………………………………………………………………..۹۷

۴-۷ جدول تحصیلات مدیران………………………………………………………………………………………………………..۹۷

۴-۸ نمودار فراوانی تحصیلات مدیران…………………………………………………………………………………………….۹۸

۴-۹ جدول جنسیت کارکنان………………………………………………………………………………………………………….۹۸

۴-۱۰ نمودار فراوانی جنسیت کارکنان …………………………………………………………………………………………….۹۹

۴-۱۱جدول جنسیت مدیران……………………………………………………………………………………………………………۹۹

۴-۱۲ نمودار فراوانی جنسیت مدیران……………………………………………………………………………………………..۱۰۰

۴-۱۳جدول سابقه کاری کارکنان……………………………………………………………………………………………………۱۰۰

۴-۱۴ نمودار فراوانی سابقه کاری کارکنان……………………………………………………………………………………….۱۰۱

۴-۱۵ جدول سابقه کاری مدیران……………………………………………………………………………………………………۱۰۱

۴-۱۶ نمودار فراوانی سابقه کاری مدیران………………………………………………………………………………………..۱۰۲

۴-۱۷جدول میانگین ،انحراف معیاروواریانس…………………………………………………………………………………..۱۰۳

۴-۱۸جدولآزمون کولموگروف اسمیرنوف نرمال بودن داده ها……………………………………………………….۱۰۴

۴-۱۹آزمون فرضییات تغییر……………………………………………………………………………………………………………۱۰۶

۴-۲۰آزمون فرضییات نوآوری……………………………………………………………………………………………………….۱۱۴

۵- ۶جداول تاثیر متغییر های توصیفی بر فرضییه ها(معنی داری)………………………………………………………. ۱۲۴

اشکال…………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

۱-۱ چارچوب نظری و مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………..۹

۲-۱ ویژگی رهبری تحول گرا……………………………………………………………………………………………………۳۸

‌پیوست‌ها………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

الف- پرسش نامه ابتکار و نوآوری شغلی…………………………………………………………………………………….۱۴۲

ب- پرسش نامه های رهبری تحول آفرین……………………………………………………………………………………۱۴۴

ج- پرسش نامه نگرش به تغییر سازمانی………………………………………………………………………………………۱۴۷

د- جدول مورگان……………………………………………………………………………………………………………………..۱۴۸

ح- داده های حاصل از نرم افزار…………………………………………………………………………………………………۱۴۹

چند نمونه از ارکان سنتی به زن عبارتند از : دوگانگی کامل قوای ظاهری و باطنی زن و مرد، نیاز روحی زنان با اتکا به مردان، ساخت وجودی زنان متناسب با دو نقش اصلی بارداری و بچه داری، مردان قیم زنان هستند، محدود دانستن حق مردان در تنبیه زنان، عدم جواز حکومت و ورود به مجلس برای زنان، مضربودن حضور زنان در صنعت و فعالیت‌های اجتماعی، مخالفت با دستاوردهای علوم تجربی (طبیعی – اجتماعی) ‌در مورد زنان و …

بسیاری از موانع پیش گفته ممکن است با عنوان نگرش دینی به زنان تبلیغ و ترویج شود. اما برای کسانی که به گفتگوها و مباحث چند سال اخیر در میان سنت گرایان و نواندیشان دینی آشنا هستند روشن است که از متون وقایع و تاریخ دین می توان تدبیرهای دیگری نیز ارائه کرد که کاملاً قابل دفاع و با منابع دینی موجود متناسب باشند. از این روبه نظر می‌رسد ادعای اینکه نگرش سنتی بیش از آنکه برآمده از آموزه های دینی باشد ریشه در سنت های اجتماعی و فرهنگی وارد و حاصل نگریستن از پشت عینک سنت گرایی به متون دینی است، ادعایی گزاف و بیجا نخواهد بود. متون دینی را هم می توان با نگاهی سنتی درک و تفسیر کرد و هم با نگاهی نواندیشانه و متناسب با مقتضیات زمان.^[۱۲۱]

۴٫ مؤسسات اجتماعی

مؤسسات اجتماعی نمی توانند به گونه ای عمل کنند که زن و مرد با حقوق مساوی از فرصت های اجتماعی، فرهنگی وهنری بهره مند شوند. در مدرسه که مهمترین مؤسسه‌ اجتماعی است، کتاب های درسی کلیشه ی ارائه می‌دهد که بر محدودیت فضای زندگی زنان تأکید دارد. کتاب‌های درسی در مقطع دبستان ذهنیت دانش آموزان را از شش سالگی با کلیشه های جنسیتی، که جداسازی دو جنس در نهاد ها و مؤسسات اجتماعی نتیجه حتمی آن است، تحت تاثیر قرار می‌دهد. کلیشه ها افراد جنس زن را محکوم به انجام امور خانگی یا شبه خانگی و محدود شدن در نقش های خاص می‌کند و به افراد جنس مرد اجازه می‌دهد فضای اجتماعی خود را تا بی نهایت گسترش دهند.^[۱۲۲]

کمیته « نقش زن در کتاب‌های فارسی» به همین منظور و برای رسیدن به راه کارهای عملی تحقیقاتی را ‌در مورد کتاب‌های درسی انجام داده است. این تحقیق ‌در مورد محتوای فعلی و تصاویر کتب درسی درباره زنان، در مقاطع تحصیلی ابتدایی و راهنمایی مورد بررسی قرار گرفته است.

بر اساس نتایج اولیه این تحقیق، در تصاویر کتاب فارسی اول ابتدایی نوعی نگرش مردسالاری دیده می شود. از سوی دیگر با توجه به اینکه تقریباً نیمی از دانش آموزان کشور را دختران تشکیل می‌دهند اما در کتاب فارسی اول ابتدایی، تصویر دختر ۵۲ بار و تصویر پسر ۱۰۸ بار چاپ شده است.

طبق تحقیق ستاد امور بانوان وزارت آموزش و پرورش، در فعالیت‌های اجتماعی مانند تظاهرات و نماز جمعه اغلب عکس مردان به تصویر کشیده شده است و همچنین لباسهای زنان نیز در این کتاب با موقعیت و شخصیت کنونی آن ها متناسب نیست.

کمیته « نقش زن در کتب درسی» در بخش بررسی محتوایی کتب ابتدایی ‌به این نتیجه رسیده است که در کتب فارسی اول ابتدایی نقش مادر با وجود جلوه های گوناگونش به عنوان کمک معلم، همراه و مشاور کودک در نظر گرفته نمی شود بلکه مادر کسی است که فقط غذا می پزد و کارهای منزل را انجام می‌دهد.

در این کتابها زنان فقط در نقش مادری به رسمیت شناخته شده اند در حالی که مردان علاوه بر نقش پدری به عنوان نویسنده، سیاستمدار، مخترع، مبارز و دیگر نقش ها مطرح شده اند که این عناوین مانع ایفای نقش پدری نمی شود.

در کتاب‌های دوره ابتدایی از زنانی که از اصحاب پیامبر اکرم بودند، سخنی به میان نیامده است.

بر اساس این تحقیق، نه قطعه شعر در کتاب پنجم دبستان درج شده است که فقط یکی از آن ها از یک شاعر زن (پروین اعتصامی) انتخاب شده است .

در بخش بررسی ارزش‌ها و صفات نیز در کتاب‌های درسی مذکور صفاتی مانند باهوشی، پشتکار، کوشایی، کاردانی، دانش اندوزی، کنجکاوی، آگاهی، فعال بودن و دانایی در کتاب‌های درسی به مردان نسبت داده شده است .این در حالی است که به زنان صفاتی مانندمهربانی،پایداری،بردباری،وفاداری،رنج دیدگی ،پرهیزکاری ‌و وفاداری نسبت داده می شود که اینگونه صفات عمدتاًً فاقد تحرک است و انگیزه ای برای تلاش و کوشش ایجاد نمی کند. تدوین کنندگان کتاب های درسی باید کسانی باشند که توانایی، استعداد و لیاقت یکسان بین مردان و زنان را باور داشته باشند و در شورای تدوین کتاب‌های درسی از حضور صاحب نظران زن استفاده شود.

برای ارتقای فرهنگ عمومی ضروری است تا تصاویر، عناوین و محتوا با کیفیت مناسب و القای مثبت نقش زنان، مردان، دختران و پسران تدوین شود.^[۱۲۳]

مبحث دوم: مبانی نظری خشونت علیه زنان

در غرب نگاه به خشونت از حدود سی سال پیش آغاز شد و امروز مجموعه کاملی از بررسی های مربوط به انواع خشونت ها در آن جا به وجود آمده است. محققانی مانند اشتراوس، گلز، مارتین، آر، ائی داباش و ده‌ها نفر دیگر طی سالیان طولانی در این حوزه فعالیت کردند و در نتیجه سازمان های دولتی،رسانه ها، سازمان های غیردولتی و افکار عمومی را متوجه این پدیده کردند و بر ضرورت مقابله با خشونت تأکید ورزیدند، هر یک از این محققان با توجه به دیدگاه های نظری خود، بر جنبه‌های خاصی از خشونت تأکید کردند ‌و مسائل مختلفی را پیش کشیدند.

آن چه جملگی این پژوهش گران بر آن اتفاق نظر دارند این است که بررسی خشونت یکی از دشوارترین نوع تحقیقات است که در علوم اجتماعی وجود دارد. از مهمترین دشواریهای آن یکی مشکل،ارائه تعریف دقیق از خشونت در بررسی ها است؛ همچنین موضوع امکان پاسخ دهی غلط به پاسخ های پرسش گر به علل مختلفی مانند ترس، خجالت، فراموشی و نظایر آن. جامعه آماری نیز در اکثر اوقات باعث می شود که بررسی ها تنها به اماکنی که زنان کتک خورده به آنان مراجعه می‌کنند محدود شود که هر چند به کسب اطلاعات عمیق از روند خشونت می‌ انجامد اما اطلاعاتی در خصوص گستردگی آن در جامعه نمی دهد. از طرف دیگر انجام پیمایش خشونت نیز مشکلاتی دارد که هر چند در برگیرنده ی افراد قربانی و افراد معمولی است و امکان مقایسه می‌دهد، اما تنها به طرح سوالات سطحی می پردازد و پویایی خشونت در خانواده مد نظر قرار نمی گیرد.^[۱۲۴]

بر مشکلات موجود در بررسی خشونت، باید مشکل دیدگاه های نظری را نیز اضافه کرد، که در اینجا برای روشنتر شدن موضوع به تشریح و توصیف برخی از نظریات در باب خشونت می پردازیم.

گفتار اول: نظریه ها بارویکرد فمنیستی

فمنیست ها به جای آن که در پی پیدا کردن توجیه برای خشونت مردانه باشند، بیش از پیش به پژوهش‌هایی علاقه نشان می‌دهند که به دنبال کشف احساس زنان نسبت به خشونت قدرت مردانه و قید و بندهایی است که به خاطر وحشت از تجاوز و تهاجم مردان در رفتار زنان به وجود می‌آید.^[۱۲۵]

بنداول: نظریه فمنیستی

۳٫ برانگیختن خود (انگیزش خودمان در رسیدن به اهداف ): صف ارایی احساسات در راه خدمت به هدفی خاص ، برای تمرکز توجه ، برای ایجاد انگیزه در خود ، تسلط در خود و برای خلاقیت بسیار مهم است: کنترل احساسات ( به تأخیر انداختن رضایت و خرسند ی و سرکوبی هوس های انی ) زمینه ساز هر نوع مهارت و موفقیت است و(غرقه شدن ) در کارها ، ما را برای کسب هر نوع مهارتی اماده می‌کند . کسانی که قادرند احساسات خود را به موقع برانگیزند ، در هر کاری که به آن ها واگذار می شود بسیار سازنده و مؤثر عمل می‌کنند (گلمن ،ترجمه: پارسا ،۱۳۸۶ ).

۴٫ شناخت عواطف دیگران (همدلی ): شناسایی هیجانهای دیگران اندکی با شناسایی هیجان های خود متفاوت است ، زیرا علاوه بر عامل توجه ، ضرورت دارد که نشانه های هیجانی دیگران را به طرز صحیح دریابید . حالات هیجانی آن ها را دقیقاً حدس بزنید همدلی درک انچه افراد احساس می‌کنند ، توانایی در نظر گرفتن دیدگاه های دیگران و توسعه حسن تفاهم و هماهنگی با انسان های گوناگون به منظور ارتقای کار گروهی ( به ویژه در محیط کاری و سازمانی ) می‌باشد.( گلمن، ترجمه: ابراهیمی،۱۳۸۵ ).

۵٫ تنظیم روابط دیگران: هنر مراوده و ارتباط با مردم به مقدار زیاد ، مهارت کنترل و اداره احساسات دیگران است مایر و سالوی هوش هیجانی را شامل توانایی دریافت دقیق احساسات و هیجانات ، ارزیابی و بیان هیجانات ، توانایی کسب احساساتی که تفکر را تسهیل می‌کند ، توانایی شناخت هیجانات و تنظیم آن ها به منظور رشد عقلانی تعریف کرده‌اند (احدی،۱۳۸۶).

طبقه بندی هیجان ها

بسیاری از روانشناسان تلاش می‌کنند هیجانات را به طبقات مختلف تقسیم بندی کنند.برای مثال ویلهم وانت^[۶۷](به نقل آقایار وشریفی ، ۱۳۸۶ ) روانشناس مشهور قرن ۱۹ معتقد است که زیر بنای همه هیجان‌ها را سه هیجان محوری است که هر یک از آن ها از حالت‌های متضادی تشکیل شده اند .۱٫خوشایند / ناخوشاینده غمگین ۲٫تنش / رهایی ، اسودگی ۳٫شور و شوق / ارامش .هیجان‌ها را به هشت دسته در چهار طبقه متضاد تقسیم بندی می‌کند:۱٫شادی / غم ۲٫مقبولیت / پذیرش / طرد ۳٫خشم / ترس ۴٫تعجب / انتظارازنظر پالت چیک ،همه هیجان‌ها به صورت ترکیبی شکل می گیرند.تعدادی از پژوهشگران (به نقل از آقایار و شریفی،۱۳۸۶ ) هیجان‌ها را به دو دسته مثبت و منفی تقسیم بندی می کند :

هیجانهای مثبت شامل :۱٫ شادی : از رسیدن به هدف به دست می اید ۲٫ علاقه : در تمایل ما به یادگیری ، پرورش شایستگیها و مهارت‌ها نهفته است.

هیجانهای منفی (علائم هشدار دهنده ) : که می توان از آن ها به عنوان علائم هشدار دهنده مطمئن یاد کرد عبارتند از:

۱٫تعجب : در اثر حوادث ‌و رویدادهای ناگهانی مانند رعد و برق ، طوفان و دیدن یک دوست قدیمی به وجود می اید. ۲٫ترس : هشدارهای هیجانی است و هنگامی به وجود می اید که در معرض اسیب های جسمی یا روانی قرار بگیریم ۳٫خشم : در اثر عدم تحقق هدف و خواسته ها شکل می‌گیرد. ۴٫انزجار : عامل این هیجان عدم پذیرش و مطرود شدن است. ۵٫اندازه : منفی ترین و ازار دهنده ترین هیجان است و علت ان شکست و جدایی است . .(پالت چیک^[۶۸] به نقل آقایار وشریفی ،۱۳۸۶).

محاسن هیجان های مثبت و منفی

فریجد اولازاروس^[۶۹] معتقدند که :هیجانهای مثبت دایره تفکر و عمل ادمی را وسعت می بخشد ، این بدین معنا است که ادمی را در فشار می‌گذارند تا به شیوه های خاصی عمل کند .هنگام خشم بجنگد ، هنگام ترس بگریزند یا هنگام نفرت ابراز انزجار کند .هیجانهای مثبت منابع شخصی می افرینند ، هرچند هیجان‌ها معمولاً دیر پا نیستند کوتاه مدت و زود گذرند ، لیکن می‌توانند اثرات دراز مدت و طولانی بر ادمی بگذارند هیجان‌ها در در زمره توانهای سازگاری تکاملی هستند ارزش سازگاری هیجانهای مثبت در گسترش و ساختن است .هیجانهای منفی ما را برمی انگیزند ، هر هیجان منفی نقش مهمی بازی می‌کند ،مثلاً ترس واضطراب بی اندازه مفید هستند . اگر ترس نبود بی مهابا به وسط خیابان پر از ماشین تندرو می دویدیم .احساسات منفی به ما اطلاعات می‌دهند .این هیجان‌ها خیلی بیشتر از احساست مثبت ، اطلاعات در بر دارند .هیجانهای منفی فراوانی از قبیل ترس ، خشم ،اندازه بیزاری ،شرمساری و غیره وجود دارد که هر کدام از این ها اطلاعات خاصی را نشان می‌دهند . هیجانهای منفی به یادگیری کمک می رسانند. (اتکینسون و همکاران،ترجمه:براهنی و همکاران، ۱۳۸۵).

سرچشمه هیجانات

هیجان‌ها در مغز به ویژه سیستم لیمبیک شکل می گیرند .سیستم لیمبیک ساختار کوچکی دارد که وسط مغز پایین تر از مرکز یا ساقه مغز و بالاتر از مرکز قشر مخ قرار دارد .ساقه مغز، هوشیاری را کنترل و تحریک می‌کند و پیام‌های حسی را از طریق دستگاه لیمبیک به قشر مخ ارسال می‌کند .بیشترین افکار و یادگیری ها در قشر مخ شکل می گیرند.حافظه نقش مهمی در یادگیری دارد و دستگاه لیمبیک را درگیر می‌کند (برادبری و گریوز، ترجمه گنجی ، ۱۳۸۴) دستگاه لیمبیک هیجان‌ها و رفتارها را ‌تفسیر و جهت می‌دهد.خانم پرسیلیا وایل^[۷۰] ،کارشناسی در زمینه یادگیری هیجان‌ها اینگونه بیان می‌کند که : وقتی کلید برق خاموش است ، سیستم غیر فعال است و فقط توان بالقوه یادگیری در ان وجود دارد . وقتی کلید برق روشن باشد مسیر یادگیری باز است.وقتی دستگاه لیمبیک اطلاعات حسی را تفسیر و برای پردازش به قشر مخ ارسال می‌کند ، در این حالت مجموعه ای از هماهنگی های هیجانی از دریافتهای اطلاعاتی و ارسال ان به قشر مخ برای پردازش صورت می‌گیرد.اگر دستگاه لیمبیک اطلاعات را مثبت ، تفسیر و ارسال کند پیام می‌تواند هدف را منتقل و رفتار را به سمت یک هدف سوق و هدایت دهد.وقتی این عمل اتفاق می افتد مشوقی برای فعالیت می شود و فکر کردن و یادگیری ارتقا می‌یابد در مقابل وقتی تفسیر اطلاعات منفی باشد ، کلید برق خاموش می شود و اندیشیدن و یادگیری متوقف می شود .سیستم تفسیر و برداشت اطلاعات حسی بر مبنای حافظه فرد و واکنش سریع را حوادث جاری صورت می‌گیرد.هر چه حافظه فرد واکنش او نسبت به حوادث جاری (وضعیت هیجانی )مثبت تر باشد، یادگیری بهتر انجام می شود و بر عکس حالت هیجانی منفی مانند خشم بر یادگیری و انگیزش اثر منفی دارد (آقایار و شریفی ،۱۳۸۶).

طرح فیزیولوژیکی هیجان و هوش هیجانی

۲-۱۳ ‌آسیب‌های موجود در پیوستن به سازمان تجارت جهانی

۱٫ قاچاق گسترده کالا و خدمات به داخل کشور و اثرگذاری منفی بر تولیدات

۲٫ ضعف نظارت و کنترل مبادی به منظور جلوگیری از واردات کالاهای قاچاق

۳٫ وجود موانع حقوقی و قانونی در توسعه صادرات از جمله عدم هماهنگی میان دستگاه‌های ذیربط در امر توسعه، مانند بانک‌ها، گمرک، وزارت بازرگانی و…

۴٫ نقش و سهم بالای دولت در اقتصاد و تجارت خارجی

۵٫ تحریم اقتصادی آمریکا وسایرکشورها برای فروش کالاها وخدمات استراتژیک ‌و صادرات کالای ایرانی

۶٫ نفوذ و تاثیر جریانات و تفکرات سیاسی و خارجی در تعیین سیاست‌های اقتصادی کشور

۷٫ ضعف ایران در مقایسه با رقبای منطقه در امر ایجاد زیرساخت‌های صادرات و بازاریابی بین‌المللی

۸٫ بوروکراسی و نظام اداری گسترده و طولانی شد فرایند صادرات و افزایش هزینه ها و در نهایت مقرون به صرفه نبودن صادرات

۹٫ بالا بودن ریسک اقتصادی و سیاسی ایران و وجود مشکلات عدیده در زمینه جذب سرمایه‌گذاری بلندمدت در کشور و گرایش سرمایه ها به سمت مشاغل کاذب و زود بازده

۱۰٫ کاهش درآمدهای مالیاتی دولت به دلیل وجود اقتصاد زیرزمینی و گرایش سرمایه ها با این سمت

۱۱٫ ضعف زیرساخت‌های مناسب برای گسترش تعامل با اقتصاد بین‌الملل، مانند توان رقابتی کیفیت تولیدات و هزینه تمام شده برای شرکت‌های تولیدی.

۱۲٫ ناسازگاری نظام اقتصادی سیاسی ملی با قواعد اقتصادی بین‌الملل؛ هم‌اکنون نیز بخش قابل توجهی از اصول اقتصادی غرب (مانند ربا) مغایر با مبانی اعتقادی مردم و نظام تلقی می‌شود.

۱۳٫ جایگاه ضعف ایران در اقتصاد بین‌الملل؛ عقب‌ماندگی کشور طی دهه های گذشته موجب از دست رفتن فرصت‌های رقابتی و افزایش شکاف و فاصله میان ایران و کشورهای پیشرفته در ارائه کالا و خدمات در حد استانداردهای بین‌المللی گردیده است.

فرصت‌ها

عضویت در سازمان تجارت جهانی می‌تواند در زمینه‌های ذیل به عنوان فرصت‌هایی در پیش روی جمهوری اسلامی محسوب گردد.

۱٫ ناتوانی کشورهایی نظیر آمریکا به اعمال تحریم‌ علیه ایران.

۲٫ وجود نیروی کار و انرژی ارزان.

۳٫ روان‌سازی تجارت و دسترسی آسان‌تر به بازارهای جهانی؛ بدین معنی که امر واردات و صادرات با سهولت بیشتری میان تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات داخلی و خارجی تحقق خواهد یافت.

۴٫ امکان استفاده از مشاوره‌ها، کمک‌ها، خدمات و سیستم‌های سازمان تجارت جهانی در چارچوب مقررات سازمان تجارت جهانی جهت حل اختلافات تجاری.

۵٫ بهبود وضعیت حقوق مالکیت در ایران.

۶٫ رفع موانع و محدودیت‌ها؛ با عضویت ایران در این سازمان برخی از موانع موجود در مسیر شرکت‌ها و دولت‌ها برای معامله با ایران به خودی خود رفع خواهند شد و مکان دسترسی کشور به کالاهای مورد نیاز خود با سهولت بیشتری انجام خواهد گرفت.

۷٫ افزایش سهم ایران در تجارت جهانی؛ در حال حاضر سهم ایران از تجارت جهانی بسیار ناچیز است و علی‌رغم وجود ظرفیت‌های مناسب در داخل کشور، ایران نمی‌تواند به عنوان بازیگر تاثیرگذار در اقتصاد بین‌الملل عمل نماید، به طوری که در صادرات کالاهای غیرنفتی از بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز عقب‌تر است.

۸٫ افزایش امنیت متقابل اقتصادی ایران؛ در صورت تعامل جمهوری اسلامی ایران با دولت‌ها و شرکت‌های بین‌المللی، ضریب امنیت اقتصادی در ایران افزایش خواهد یافت و این امر به صورت تصاعدی موجب افزایش توان اقتصادی کشور خواهد شد.^[۷]

۹٫ افزایش فرصت‌های شغلی؛ با ایجاد بازارهای جدید برای تولیدات و خدمات، امکان اشتغال برای تعداد بیشتری از مردم در داخل کشور فراهم خواهد شد.

۱۰٫ دستیابی به دانش فنی و فناوری جدید؛ تعامل با دولت‌ها و شرکت‌های بین‌المللی و شرکت در طرح‌ها و مناقشه‌های مشترک بین‌الملل و همچنین حذف محدودیت‌های ارتباطی با جهان خارج، موجب کسب و انتقال تجارب دیگران به داخل کشور و در نهایت دستیابی کشور به فناوری جدید خواهد شد.

۱۱٫ افزایش صادرات غیرنفتی؛ پیدایش فرصت‌های جدید تجاری در زمینه‌هایی که کشور دارای مزیت‌ نسبی است، موجب افزایش صادرات غیرنفتی خواهد شد. چراکه موجب راهیابی و رونق صادرات کالاهای صنعتی کشورمان به بازارهای جهانی می‌شود.

۱۲٫ جذب سرمایه؛ با افزایش امنیت سرمایه‌گذاری، کاهش احساس ریسک‌پذیری سرمایه در داخل کشور و ایجاد ثبات و تعامل با دولت‌ها و شرکت‌ها، زمینه برای جذب سرمایه خارجی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد یافت.

۱۳٫ دستیابی به بازارهای کشورهای عضو (حدود ۱۵۰ کشور) که در حال حاضر با تعرفه‌های خود، محدودیت‌های زیادی را به کشور تحمیل می‌نمایند.

۱۴٫ افزایش قدرت رقابت؛ به دلیل وجود نیروی جوان و همچنین نیروی کار ارزان و منابع اولیه فراوان در کشور، در صورتی که جهت‌گیری‌های اقتصادی به طور صحیح و منطقی اتخاذ شوند، به سادگی در بسیاری از زمینه‌ها امکان افزایش توان رقابتی در تولید کالا و ارائه خدمات در سطح بین‌الملل برای کشور وجود دارد.

۲-۱۴ سیاست‌های بازارهای جهانی

با توجه به سیاست‌های اعمالی و در حال اجرای چند سال اخیر، اغلب سیاست‌ها در راستای ایجاد آمادگی برای پیوستن به بازارهای جهانی بوده‌اند. ازجمله سیاست‌های مربوط به تعدیل یکسان‌سازی نرخ ارز، تغییر ممنوعیت‌های وارداتی به نظام تعرفه‌ای، خصوصی‌سازی در بخش مالی و …، که خود موجب کاهش آسیب‌ها و تبعات منفی در پیوستن ‌به این سازمان خواهد بود و از ایجاد شوک‌های ناگهانی به اقتصاد کشور و بروز بحران جلوگیری می‌کند.

اما سیاست‌هایی نیز در این رهگذر باید مورد بررسی قرار گیرند؛

۱٫ تلاش برای تقویت بنیه تحقیقاتی و علمی کشور برای دستیابی به روش‌های تولیدی نوین در بخش صنعت کشاورزی.

۲٫ اصلاح نظام پولی و بانکی برای تسریع در فعالیت‌های اقتصادی در عرصه بین‌الملل

۳٫ مشارکت در مذاکرات سازمان تجارت جهانی از طریق مطالعات مستمر و تحقیقات دقیق اقتصادی و حقوقی توسط گروه کاری منسجم و متخصص

۴٫ اصلاح زیرساخت‌های اقتصادی برای ایجاد شرایط رقابت با سایر کشورها

۵٫ تنوع‌بخشی به تولیدات صنعتی و کشاورزی از لحاظ کمی و کیفی

۶٫ اصلاح سیاست‌های گمرکی برای تسریع در صادرات

۷٫ وضع قوانین برای تضمین سرمایه‌گذاری خارجی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری

۸٫ ایجاد نظام آماری دقیق و روزآمد

۹٫ تربیت کارشناسان خبره در شناخت موضوعاتی که در سازمان تجارت جهانی مطرح است.

۱۰٫ تقویت زیرساخت‌های علمی مربوط به تجارت جهانی از لحاظ حقوقی و علمی و کسب تجربیات کشورهای دیگر برای افزایش توانایی و قدرت چانه‌زنی هیات‌های ایرانی مذاکره‌کننده

باید توجه داشت روند جهانی شدن اقتصاد یک کشور در دو چارچوب اتفاق می‌افتد.

۱ ـ سازمان‌های بین‌المللی

۳-۲-نبایدهای قانونگذاری

استحکام و ثبات نسبی از ضروریات یک قانون است. برای این که قانونی از استحکام و ثبات نسبی برخوردار باشد‌، باید دارای ویژگی‌هایی از جمله سودمندی‌، انسجام‌، جامعیت‌، اکتفا به بیان اصول و قواعد کلی و پرهیز از تفصیل‌های غیرلازم‌، عدم تعارض‌، تعریف نهادها و اصطلاحات‌، رویه واحد در تعریف‌ و تقسیم‌، صراحت و ساده‌نویسی‌، اختصار‌، رعایت قواعد دستوری و نگارشی و نظم ساختاری مناسب باشد.

۳-۲-۱- عدم سودمندی‌

اصل در بیان کلمات و موادات قانونی این است که هریک از کلمات و ماده های قانون افاده کننده معنی و مقصودی می‌باشد. سودمندی و مفید بودن ماده قانونی بدین معنی است که افاده کننده معنای خاص و مورد نظر قانون‌گذار باشد.یک ماده قانونی آن گاه می‌تواند جایی را در یک قانون به خود اختصاص دهد که دارای پیامی جدید باشد. سودمندی یک ماده قانونی در این است که ماده قانونی صرفا حاوی یک مضمون مشـخص باشد. از سوی دیگر بایسته است که قانون‌گذار جنبه‌های مختلف به یک مسئله را در یک ماده قانونی گردآوری نموده و از افزودن موارد متعدد مواد قانونی اجتناب نماید(بوربور:۱۳۹۲، ۱۳۰).

هم چنان که در قانون‌گذاری بایسته نیست که با بیان یک حکم در قالب مواد متعدد به شمارگان مواد قانونی افزوده گردد.

۳-۲-۲ عدم جامعیت‌

قانون باید به گونه‌ای تدوین شود که حکم هر قضیه در آن مشخص باشد‌. جامعیت قانون بدین معنی است که قانون‌گذار در وضع قانون تلاش می‌کند تا موارد خلاء قانونی را به حداقل برساند. جامعیت قانون موجب می‌گردد که قضات تا حد ممکن با خلأ یا نقص قانون روبه‌رو نگردند‌(درودی: ۱۳۹۰، ۱۶۱).

قانون‌گذار نباید از به کار بردن کلمات و مفاهیم بی نهایت وسیع‌ و کلی، از دقت و جامع‌نگری در امر تقنین شانه خالی کند و ‌به این مطلب دل‌خوش دارد که طبق اصل ۱۶۷ قانون اساسی قاضی موظف است در موارد خلأ، نقص و تعارض قوانین با مراجعه به منابع معتبر فقهی حکم دعوی را صادر نماید. چه این که اصل مذکور برای رهایی از بن بست در موارد استثنایی و غیرقابل پیش‌بینی وضع گردیده است.

۳-۲-۳- عدم تدوین اصول و قواعد کلی

‌ ماده های قانونی همانند قواعد کلی زندگی از کلیت و فراگیری برخوردار بوده و ظرفیت تطبیق بر مصادیق و موارد متعدد را دارد. یکی از دلایل ماندگاری و ثبات موادات قانونی به ظرفیت تطبیق پذیری آن مربوط می‌گردد. این سخن بدین معنی است که قانون‌گذار برای وضع قانون باید از وضع قوانین خاص و مربوط به شرایط، اوضاع و افراد مشخص اجتناب نماید. زیرا کار تقنین بیان حکم قضایای جزیی نیست‌، بلکه قانون گذار باید با تدوین اصول و قواعد کلی‌، کار تطبیق آن بر مصادیق را به قضات واگذار نماید، مگر در موارد ضروری و استثنایی برای جلوگیری از اختلاف آرای(جوان آراسته: ۱۳۸۳، ۱۵۴).

علاوه بر این، بر شمردن تمامی مصادیق در قانون ممکن نیست‌، به ویژه آن که برخی مصادیق محصول شرایط و اوضاع اجتماعی است. ضمن این که با اکتفا به تبیین اصول و قواعد کلی می‌توان از تفصیل و توسعه بی‌مورد قانون و افزایش شمارگان آن پرهیز کرد

۳-۲-۴-عدم تعارض‌

یکی از مواردی که در امر قانونگذاری باید مورد توجه قرار گیرد، اجتناب از تعارض در پروسه قانونگذاری است. تعارض به دو صورت ممکن است در پروسه قانونگذاری رخ دهد، نخست ممکن است بین ماده های قانونی تعارض وجود داشته باشد. ‌به این معنی که گاه ماده های یک قانون در تناقض با همدیگر قرار داشته و یکدیگر را نقض می‌کند. صورت دوم امکان وقوع تعارض میان کلیت یک قانون با اصول پذیرفته شده در نظام حقوقی کشور می‌باشد. اگر در قانون مطبوعات به عنوان مثال ماده های گنجانده شود که اصل ازادی بیان را محدود می‌کند، این قانون در کلیت خود با اصول پذیرفته شده در نظام حقوقی کشور تناقض دارد. ‌بنابرین‏ از اصولی که رعایت آن در قانون‌گذاری ضروری است عدم تعارض مواد است‌، مواد قانونی باید به گونه‌ای تدوین شود که یکدیگر را نقض نکنند‌. هم چنین مواد قانونی نباید با اصول پذیرفته شده در قانونگذاری و سیستم حقوقی کشورتعارض داشته باشد. هر چند استثنا از اصول و قواعد کلی پذیرفته شده‌، امری رایج و مقبول است‌، اما قانون‌گذار نباید در اثر غفلت و بدون توجه ‌به این اصول و قواعد‌، ماده‌ای را معارض با آن تدوین و تصویب کند، بلکه باید چنین باشد که ضمن دقت در تدوین آن‌، بارها توسط تدوین کنندگان آن و کارشناسان و استادان با تجربه به دقت مورد بررسی قرار گیرد تا آن چه می‌خواهد به تصویب برسد و به صورت قانون درآید تا حد ممکن از آسیب‌ها از جمله تعارض مواد با یکدیگر به دور باشد و پس از آن نیازی به توجیهات غیر مطابق با واقع نباشد. به ویژه آن‌گاه که قسمت‌های مختلف یک قانون در مقاطع زمانی مختلف تدوین و تصویب شود‌، چون در این صورت احتمال ناسازگاری قسمت‌های مختلف مواد با یکدیگر به جهت فاصله زمانی ایجاد شده و احیاناً تغییر تدوین کنندگان و تصویب کنندگان قسمتهای متأخر بیشتر است‌(یزدی: ۱۳۸۲، ۹۸).

به عقیده نگارنده، در امر قانونگذاری نباید تعارضی بین مواد قانونی و دیگر قوانین وجود داشته باشد. وجود تعارض در قانون نشان از عدم جامعیت قانون است.

۳-۲-۵-نگنجاندن چند مضمون در یک ماده‌

تجزیه مسایل مربوط به یک بحث حقوقی و اختصاص هر ماده قانونی به یک پیام‌، کاری شایسته در امر قانون نگاری است‌، زیرا موجب تسریع در دریافت پیام خواهد گردید‌. اگر چه گنجاندن چند پیام در یک ماده قانونی موجب کاهش شمار‌گان مواد قانونی می‌شود‌، اما اصل واضح بودن و گویا بودن ماده قانونی ایجاب می‌کند تا ماده های قانون هرکدام به بیان مطلب و مضمون مشخص بپردازد واز جمع نمودن چندین مضمون در یک ماده اجتناب نماید.اما حجیم شدن مواد‌، پیچیدگی و دشواری فهم و تکرار پیام آن را در پی‌ خواهد داشت.( درودی: ۱۳۹۰، ۱۶۳).

گنجاندن چند مضمون در یک ماده، باعث تفسیر و برداشت های گوناگون از متن ماده و صدور آرای متفاوت از سوی قضات خواهد بود.

۳-۲-۶-عدم تعریف اصطلاحات و نهادها‌

تعریف مفاهیم و اصطلاحات اولین ضرورت در امر قانون نویسی است. اصل وضاحت در قانون نویسی ایجاب می‌کند که قانون نویس و نیز قانون‌گذار قبل از هر چیز مفاهیم و اصطلاحاتی را که در متن قانون به کار می‌گیرد به وضوح تعریف و تشریح نماید. آن گاه که قانون‌گذار از اصطلاح و نهاد حقوقی جدید‌، خاص یا قابل برداشت‌ های متفاوت در امر تقنین استفاده می‌کند، سزاوار است آن را تعریف نماید تا دسترسی مراجعان به مفاد مواد آن را تسهیل کند نه این که با استعمال اصطلاحات و نهادهای نامأنوس و تعریف نشده در قانون‌، زمینه سردرگمی و تفسیرهای متفاوت‌، حتی متعارض را در میان حقوق ‌دانان، قضات‌، وکلا و دیگر مراجعان به قانون فراهم آورد. عدم تعریف دقیق اصطلاحات و مفاهیم موجب ابهام و عدم شفافیت در قانون می شود که هیچگاه شایسته قانونگذاری مناسب نیست(بابایی: ۱۳۸۷، ۶۲).