یکی از مهمترین نتایج مهم کنفرانس استکهلم این بود که نمایندگان دولت های شرکت کننده در این کنفرانس توافق کردند تا مجموعه ای از مشکلات محیط زیستی را مد نظر قرار دهند از جمله اینکه این دولت‌ها پذیرفتند تا نسبت به جلوگیری از انتشار مواد خطرناک به محیط زیست اقدام کنند.
در سال ۱۹۸۱ برنامه محیط زیست ملل متحد به عنوان یکی از موضوعات مهم در حفاظت از محیط زیست جهانی و مدیریت و جابجایی فرامرزی زباله های خطرناک شناخته شد. تا آن زمان، برخی سوانح محیط زیستی ناشی از انتقال غیر قانونی و نامناسب زباله های خطرناک در درون کشورها و در دریاها رخ داده بود همچنین صادرات زباله های خطرناک از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه به دلیل دفع نامناسب این زباله ها و فاضلاب موجب گردید تا مشکلات محیط زیستی روزبه روز افزایش یابد.
برنامه محیط زیست ملل متحد، رهنمون ها و اصول مدیریت محیط زیستی زباله های خطرناک قاهره موسوم به رهنمون های ۱۹۷۲ قاهره را توسعه داد این رهنمون ها در تلاش برای کمک به دولت‌ها در فرایند توسعه سیاست های ملی و ترتیباتی برای مدیریت محیط زیستی و دفع زباله های خطرناک است. زمانی که رهنمون های داوطلبانه قاهره تصویب شد، شورای حکام برنامه محیط زیست ملل متحد از این سازمان تقاضا کرد تا یک سند حقوقی جهان شمول برای کنترل جابجایی فرامرزی زباله های خطرناک و دفع آن ها تهیه کند. دلیل درخواست برای تهیه ی یک سند جهان شمول در این خصوص، افزایش آگاهی و عمومیت یافتن تأثیرات نامطلوب جابجایی بدون کنترل این زباله ها بخصوص در کشورهای درحال توسعه است. برنامه محیط زیست ملل متحد نیز پیشنویس یک کنوانسیون را ارائه کرد و یک گروه کاری متشکل از کارشناسان فنی و حقوقی تأسیس کرد تا با دقت این پیشنویس کنوانسیون را بازبینی و بررسی کنند. این گروه کاری نیز در همین ارتباط پنج بار برای بررسی این پیشنویس نشست برگزار کرد و در نهایت پیشنویس نهایی را تهیه کرد. سپس برنامه محیط زیست ملل متحد نمایندگان دولت‌ها را برای بررسی این پیشنویس نهایی کنوانسیون در نشستی جمع کرد. در نتیجه این نشست، کنوانسیون باسل در سال ۱۹۸۹ تصویب شد که این کنوانسیون در تاریخ پنجم ماه می ۱۹۹۲ لازم الاجرا گردید. در حال حاضر این کنوانسیون ۱۷۵ عضو دارد. کنوانسیون باسل اولین و مهمترین موافقت نامه جهانی محیط زیستی است که این کنوانسیون به طور سفت و سختی جابجایی فرامرزی زباله های خطرناک و دیگر زباله ها را مقررات گذاری کرده‌است. این کنوانسیون تعهدات الزام آوری برای اعضای خود ایجاد کرده‌است. ماده ۲ این کنوانسیون زباله ها را به عنوان مواد یا ذراتی که بیرون ریخته می‌شوند، یا بیرون ریخته خواهند شد یا بر اساس مقررات داخلی بیرون ریخته شدن آن ها ضروری است تعریف می‌کند. ماده ۱ قلمرو این کنوانسیون را مشخص کرده‌است؛ این کنوانسیون فاضلاب های (زباله ها) خطرناک را در دو طبقه تقسیم بندی کرده‌است که در ضمایم یک و سوم کنوانسیون آمده است. این فاضلاب ها شامل برخی فاضلاب های خاص از قبیل زباله های پزشکی در بیمارستان ها و فاضلاب هایی که حاوی مواد سمی هستند و برخی دیگر از انواع فاضلاب ها با خصوصیاتی که در ماده ۱ مشخص شده است. همچنین این کنوانسیون فاضلاب هایی را ماده ۱ آن ها را تحت پوشش قرار نمی دهد، اما به عنوان فاضلاب‌های خطرناک در قوانین داخلی واردات، صادرات یا انتقال کشورهای عضو این کنوانسیون هستند و همچنین در بند (بی) نام آن ها ذکر شده است را تحت پوشش خود دارد. علاوه بر فاضلاب های خطرناک، این کنوانسیون همچنین دیگر فاضلابها را که در ضمیمه دوم فهرست آن ها آمده است و شامل فاضلاب‌های جمع آوری شده از زباله های خانگی و پسماندهای ناشی از سوزاندن زباله های خانگی می‌گردد. البته همان گونه که در بند ۱(۲) بیان شده است این مسئله مشهود به جابجایی فرامرزی شوند.
ماده ۱(۳) و (۴) از کنوانسیون باسل انواع خاصی از زباله ها را از محدوده قانونی خود مستثنا می‌کند. ماده ۱(۳) بیان می‌کند که این کنوانسیون فاضلابهایی را که آلوده به مواد رادیو اکتیویته هستند شامل نمی شود و این مواد بر اساس دیگر سیستم های کنترلی بین‌المللی که مربوط به مواد رادیو اکتیوی هستند مقررات گذاری می‌شوند. فاضلاب های رادیواکتیوی در ماهیت و محتوا بسیار متفاوت هستند و در نتیجه نیازمند پروسه های کنترلی خاص و بسیار فنی هستند؛ بنابرین فاضلاب‌های رادیواکتیوی عمدتاً به وسیله آژانس انرژی اتمی کنترل و مقررات گذاری می‌شوند. علاوه بر این ماده ۱ (۴) این کنوانسیون مقرر می‌کند که فاضلاب‌های ناشی از عملیات عادی تخلیه کشتی ها، تحت مقررات این کنوانسیون قرار نمی گیرد. این فاضلابها به وسیله سند بین‌المللی دیگری مورد کنترل قرار می گیرند و از قلمرو کنوانسیون باسل خارج گردیده است.
در مقدمه کنوانسون باسل، خطر وارد آمدن صدمات به سلامت بشری و محیط زیست ناشی از زباله های خطرناک دیگر زباله ها و جابجایی فرامرزی این زباله ها (فاضلاب ها) مورد شناسایی قرار گرفته است. مقدمه به طور شفاف بیان کرده‌است که هدف این کنوانسیون، حمایت از سلامت بشری و محیط زیست در مقابل تأثیرات نامطلوبی است که ممکن است در نتیجه ایجاد و مدیریت زباله های خطرناک و دیگر زباله ها به وجود آید. برای تحصیل این هدف، کنوانسیون سه اقدام کلیدی همراه با تعهدات الزام آوری نسبت به اعضای خود مطرح می‌کند:
الف. کنترل سفت و سخت جابجایی فرامرزی زباله های (فاضلاب‌های) خطرناک؛
ب. مدیریت مناسب به لحاظ محیط زیست زباله های خطرناک؛
ج. اجرا و اعمال مقررات کنوانسیون در سطوح داخلی و بین‌المللی؛
این سه اقدام در ادامه توضیح داده خواهد شد.
۳٫۱٫۲- کنترل شدید جابجایی فرامرزی زباله های خطرناک
جابجایی بین‌المللی زباله های خطرناک اشاره به جابجایی زباله ها در عرصه مرزهای بین‌المللی دارد. بند ۴(۱) حق هر عضو از کنوانسیون برای جلوگیری از واردات زباله های خطرناک و دیگر زباله های دفن شونده را شناسایی کرده‌است؛ بنابرین هر عضوی می‌تواند یک سری محدودیت هایی برای واردات هر مورد از زباله هایی که نام آن در فهرست ضمیمه های کنوانسیون باسل ذکر شده یا هر ذراتی که یک عضو کنوانسیون بنا بر قوانین داخلی به عنوان زباله های خطرناک قرار دهد، اعمال کند. هر عضوی از این کنوانسیون که چنین اقداماتی را اتخاذ کند، باید بنا بر بند ۴(۱) و ۱۳ دبیرخانه کنوانسیون باسل و دیگر اعضای کنوانسیون را از تصمیم خود با خبر کند. زمانی که چنین ممنوعیت های وارداتی اعلام شود، دولت‌های عضو کنوانسیون باید تولید کنندگان زباله ها و دیگر کسانی که با زباله ها سرکار دارند را از صادرات زباله ها به چنین کشورهایی که ممنوعیت های وارداتی اعمال کرده‌اند، منع کنند.
