نحوه استفاده از اطلاعات کارت های مغناطیسی بدین شکل است که دارنده کارت به فروشگاه ها و مراکز تجاری مراجعه و کارت خود را در پایانه های فروش قرار میدهد. پایانه اطلاعات کارت را که بر روی نوار مغناطیسی وجود دارد، به مراکز بانک مخابره می کند و پس از تأیید موارد مربوطه، میزان خرید و اعتبار مورد نظر گزارش می شود. زمانی که از این کارتها برای استفاده در دستگاه های خودپرداز استفاده می شود نیز همین مکانیزم تکرار میگردد. این نوع کارت در سطح بینالمللی بسیار شایع میباشد و مؤسسات بینالمللی بزرگ همچون ویزا و مسترکارد از این نوع فناوری برای کارت های خود استفاده می نمایند .(Boeschoten, 2002, p. 43)
ب) کارت هوشمند
به علت پایین بودن ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات بر روی کارت های مغناطیسی و نیاز به افزایش قابل توجه حجم حافظه این کارت ها به خصوص در کاربردهای که مستلزم به کارگیری الگوریتم های پیچیده رمزنگاری باشند (جوانب امنیتی) و یا ضبط اطلاعات خاص، و همچنین مشکل ترافیک خطوط ارتباطی و مخابراتی، کارت های مغناطیسی جوابگو نمی باشد بنابرین طی سال های اخیر اقدامات ویژه ای برای نصب حافظه ها و پردازشگرهای رایانه ای روی کارت ها صورت گرفته است، حاصل این اقدامات ابداع و عرضه کارت های هوشمند میباشد. کارت های هوشمند عبارت کلی است که گاهی با نام های کارت تراشه دار، کارت حافظه دار و کارت با مدارهای مجتمع معرفی و عرضه میشوند. استفاده وسیع از کارت های هوشمند از سال ۱۹۹۴ توسط مؤسسات معتبر بینالمللی نظیر ویزا، مسترکارد و یوروپی به عنوان پایه و اساس سیستم های پرداخت تجاری آینده در سطح جهانی شناخته شد.
کارت هوشمند به عنوان کارآمدترین عضو خانواده کارت های معمول، قلمداد می شود. این کارت شامل یک مدار مجتمع الکترونیکی به شکل تراشه میباشد که عناصری برای نقل و انتقال ذخیره سازی و پردازش اطلاعات به همراه دارد. انتقال اطلاعات میتواند به وسیله اتصالاتی که بر روی سطح کارت وجود دارد و یا بدون اتصالات از طریق میدان های الکترومغناطیسی انجام شود. یکی از فواید این کارت ها این است که اطلاعات ذخیره شده در آن ها میتواند در برابر دسترسی و تغییرات غیر مجاز محافظت شود. از مزیت های دیگر کارت های هوشمند، در کنار اعتبار بالای آن به لحاظ امنیتی، طول عمر بیش تر آن در مقایسه با کارت های مغناطیسی میباشد.
با پیشرفت هایی که در تولید و استفاده از کارت های هوشمند به وجود آمده است انواع جدید پروژه های پول الکترونیکی در کشورهای آمریکا و سایر کشورهای پیشرفته در دست اجرا میباشد. در همین زمینه به عنوان مثال از کیف پول الکترونیکی و کارت های موندکس می توان نام برد. کیف پول الکترونیکی عبارت است از کارت مخصوصی که جهت خریدهای کوچک مثل بلیط اتوبوس، قطار، تاکسی یا هزینه صورت حساب رستوران مورد استفاده قرار میگیرد. مزیت کیف پول الکترونیکی امنیت، آسانی در پرداخت، عدم نیاز به حمل پول خرد، ریسک کم و پرداخت تضمین شده میباشد. موندکس یک کارت هوشمند میباشد که توسط بانک نشنال وست مینستر ارائه گردید. این کارت جهت حذف پول کاغذی و سکه طراحی شده است. هدف از این کارت ایجاد یک نوع استاندارد برای پول الکترونیکی است. این کارت از فناوری کارت های هوشمند استفاده میکند و در ماشین های خودپرداز، تلفن های مخصوص، ترمینال های نقطه فروش و کیف های موندکس قابل استفاده است ( شهرستانی، ۱۳۸۷، صص۴۵-۴۴ ).
انواع کارت به لحاظ گسترده جغرافیایی کاربرد
نوع دیگر طبقه بندی کارت ها بر حسب گسترده جغرافیای کاربرد آن ها میباشد که به دو دسته تقسیم میشوند:
الف) کارت های داخلی
ب) کارت های بینالمللی
الف) کارت های داخلی
کارت های داخلی همان گونه که از اسمشان پیدا است در داخل محدوده جغرافیایی یک کشور کاربرد دارند و
تنها در داخل کشور و به ارز همان کشور قابل استفاده میباشد. این نوع کارت ها در اغلب کشورها رایج میباشد. در ایران هم طی سال های اخیر به کارگیری آن در سطح محدودی رایج شده است. این کارت ها میتوانند دارای انواع مختلفی باشند. مثل کارت بدهکار، کارت اعتباری، کارت هزینه، کارت تضمین چک، کارت ماشین خود پرداز.
ب) کارت های بینالمللی
کارت بینالمللی همان گونه که از اسمش استنباط می شود، کارتی است که در بیش از یک کشور قابل استفاده باشد، بنابرین با بیش از یک ارز سر و کار دارد. دارنده این کارت ها میتواند در کشورهای مختلف (طرف قرارداد) به خرید و یا اخذ پول به ارز همان کشور اقدام نماید. مهمترین کارت بینالمللی که حجم نسبتاً زیادی از کل کارتهای بینالمللی را به خود اختصاص دادهاند، توسط مؤسسات ویزاکارد و مسترکارد ارائه شده است. این نوع کارت های بینالمللی دارای انواع مختلفی مثل کارت کلاسیک، کارت طلایی، کارت تجاری، کارت الکترون، کارت ای تی ام و کارت مشترک میباشند.
با توجه به مشکلاتی که در زمینه تبدیل نرخ ارز و مبادلات ارزی بین صادر کننده کارت و پذیرنده کارت پیش میآید، جهت ارائه خدمات بینالمللی، لزوم ایجاد یک سیستم مشترک بین بانکی در سطح بینالمللی احساس میگردد. برای این منظور معمولاً بانک ها و مؤسسات مالی که تمایل دارند کارتهای بینالمللی صادر نمایند به عضویت سازمان هایی همچون ویزا و مسترکارت در میآیند. در ایران بانک رفاه کارگران یک نوع کارت بینالمللی با همکاری ویزا[۷] منتشر کردهاست و در کیش هم توسط مؤسسات خصوصی به میزان محدود کارت مسترکارت ارائه شده است ( شهرستانی، ۱۳۸۷، ص ۴۶ ).
مزایای استفاده از کارت های اعتباری
همان گونه که قبلاً گفته شد کارت به منظور انجام بخشی از وظایف پول بر اساس نیازهای مشتریان ابداع گردید. اشخاص با توجه به میزان وجه نقد و یا اعتبار به دست آمده از فعالیت های روزمره میتوانند از کارت ها برای تبدیل این وجوه به مصارف مورد نیاز خود استفاده نمایند، به عبارت دیگر کارت وسیله ای برای اثبات اعتبار و صدور مجوز مصرف آن در مواقع مورد نیاز میباشد.
استفاده از کارت ها به جای پول و رشد چشمگیر استفاده از آن توسط مردم نشان دهنده اهمیت و مزایای آشکار آن است. کارت ها دارای مزایای آشکار مستقیم و مزایای پنهانی هستند در اینجا به اختصار مهم ترین
مزایای کارت ها ارائه می شود:
الف) کارت ها باعث افزایش سرعت و کاهش زمان انتقال وجوه از یک نقطه به نقطه دیگر میشوند.
ب) استفاده از کارت به جای پول باعث جلوگیری از انتقال پول نقد میگردد.
ج) استفاده از کارت به جای پول باعث افزایش امنیت در مقابل سرقت، مفقود شدن و از بین رفتن پول نقد میگردد.
د) سالیانه مبلغ قابل توجهی صرف چاپ اسکناس و وسایل مربوط به آن می شود، بهره گیری از کارت ها سبب کاهش هزینه های چاپ اسکناس میگردد.
ه) استفاده از کارت باعث می شود که دسترسی به وجوه و یا اعتبار تخصیصی به سرعت و در هر نقطه جغرافیایی امکان پذیر باشد.
و) استفاده از کارت ها سبب سهولت در رفع حوائج روزمره افراد میگردد.
ز) استفاده از کارت ها باعث ایجاد اعتبار و ارزش اجتماعی می شود.
ح) کارت ها، حجم مسافرت های درون شهری به منظور دریافت و پرداخت های معمولی بانک را کاهش میدهد و از این طریق باعث کاهش هزینه های فردی و اجتماعی میگردند.