-
- میزان تأثیر کنترل خانواده بر بروز اعتیاد
-
- میزان تأثیر وضعیت اقتصادی بر بروز اعتیاد
-
- میزان تأثیر مذهب بر بروز اعتیاد
-
- میزان تأثیر تحصیلات بر بروز اعتیاد
- میزان تأثیر پرخاشگری بر بروز اعتیاد
تعاریف نظری و عملیاتی
اعتیاد : اعتیاد را به عادت کردن[۱]، خو گرفتن، خوگر شدن، و خود را وقف عادتی نکوهیده کردن معنی کردهاند. به عبارت دیگر، ابتلای اسارت آمیز به ماده مخدر که از نظر جسمی یا اجتماعی زیان آور شمرده شود اعتیاد نام دارد.
اصطلاح اعتیاد به سهولت قابل تعریف نیست، اما عواقب آن به صورتهای مختلف نظیر کم شدن تحمل[۲]و وابستگی بدنی[۳] هویدا می شود.
در طب جدید به جای کلمه اعتیاد، وابستگی به دارو [۴] به کار می رود که دارای همان مفهوم دقیق تر و صحیح تر است. مفهوم این کلمه آن است که انسان بر اثر کاربرد نوعی ماده شیمیایی از نظر جسمی و روانی به آن وابستگی پیدا میکند، به طوری که که بر اثر دستیابی و مصرف دارو، احساس آرامش و لذت به او دست میدهد؛ در حالی که نرسیدن دارو به خماری، دردهای جسمانی و احساس ناراحتی و عدم تأمین دچار می شود (فدائی و سجادی، ۱۳۶۵، ۱۹) .
معتاد : معتاد کسی است که در اثر مصرف مکرر و مداوم، متکی به مواد مخدر یا دارو شده باشد، یا به عبارت دیگر قربانی هر نوع وابستگی دارویی یا روانی به مواد مخدر معتاد شناخته می شود (برژره، ۱۳۶۸: ۵)
بنابرین، معتاد به کسی گفته می شود که در نتیجه استعمال متمادی دارو در بدن وی حالت مقاومت اکتسابی ایجاد شده به شیوه ای که استعمال مکرر آن موجب کاسته شدن تدریجی اثرات آن میگردد. از این رو، پس از مدتی شخص مقادیر بیشتری از دارو را میتواند بدون بروز ناراحتی تحمل کند و در صورتی که دارو به بدن وی نرسد، اختلالات روانی و فیزیکی موسوم به سندرم محرومیت (عوارض و تظاهرات جسمانی و روانی در موقع نرسیدن مواد مخدر به بدن) در او ایجاد می شود. (اورنگ، ۱۳۶۷: ۵) .
دارو مخدر : از نظر آسیب شناسی که پس از آن مصرف چنان تغییراتی را در انسان به وجود آورد که از نظر اجتماعی قابل قبول و پذیرش نباشد و اجتماع نسبت به آن حساسیت و واکنش نشان دهد.
آن دارو مخدر است (ستوده ۱۳۸۲ ص ۱۹۲) هر ماده ای که با تأثیر روی وظایف سیستم مرکزی اعصاب قادر به ایجاد تغییرات روانی، رفتاری و جسمانی در انسان باشد ماده مخدر نامیده می شود. (پروانه مجد۱۳۸۲)
همسالان : افراد متعلق به این گروه ها از موقعیت و وضعیت نسبتاً مساوی و روابط نزدیک برخوردارند و کاملاً حول محور منافع و علایق اعضا قرار دارد. (ستوده ، ۱۳۸۱، ص ۴۴)
جرم : هر عملی که در خور مجازات باشد جرم است (دورکیم)، جرم عملی است که برخلاف یکی از موارد قانون مجازات عمومی هر کشور باشد و مجرم کسی است که در زمان معینی عمل او برخلاف مقررات قانون رسمی کشور باشد (صناعی ۱۳۴۱)
خانواده : خانواده، اساسی ترین نهاد جامعه پذیر کردن کودکان، بویژه در سالهای حساس اولیه زندگی است. خانواده تحت شرایط صحیح کودکان را آماده میسازد تا تواناییهای بالقوه خود را شناسایی کنند و به عنوان افراد بالغ نقشهای سودمندی را در جامعه برعهده گیرند. کودکان در فرایند جامعه پذیری در خانواده، امر و نهی والدین، تقلید و همانند سازی را که از مهمترین شیوه های انتقال ارزشها، هنجارها و سنتهای اجتماعی است، یاد می گیرند. در حقیقت در خانواده است که کودکان می آموزند که چه چیزی درست و چه چیزی غلط است و چه چیزی خوب و چه چیزی بد. (ستوده ، ۱۳۸۲، ص ۴۰)
وسایل ارتباط جمعی : به ابزاری گفته می شود که در یک جامعه از آن برای ابلاغ پیامها و بیان افکار و انتقال مفاهیم به دیگران استفاده می شود.
مدرسه : نخستین محیطی که کودک بعد از خانواده وارد آن میگردد مدرسه است. مدرسه به خاطر تدوین وظایف و حقوق افراد و انتقال ارزشهای اجتماعی با وسایل مؤثری که برای کنترل اجتماعی در اختیار دارد یکی از مراکز مهم اجتماعی کردن فرد تلقی میگردد.
معرفی متغیرهای مستقل و وابسته :
تأثیر علل و عوامل اجتماعی و عاطفی در گرایش به اعتیاد
متغیر مستقل متغیر وابسته
فصل دوم
بررسی پیشینه پژوهش
تاریخچه اعتیاد :
مصرف مواد مخدر شاید بهتر از دیگر انواع انحرافات نشان میدهد که تا چه خدی هر جامعه ای، بر حسب زمان، مکان، جنس، سن، قوم، قبیله، طبقه مسائل جامعوی را تعریف، تجدید و باشکال متفاوت تعبیر و ارزش گذاری میکند. کاربرد «مواد مخدر» به عنوان آرام بخش یا «نوشدارو» و نیز به عنوان «مکیف» و «نشعه و خلسه آور» از ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد برای سومبریان، بابلیان و مصریان … شناخته شده بود تا بدان حد که در برخی از ادیان و در میان بعضی از اقوام مصرف اندک آن جنبه آئینی و قداست داشته است به طوری که در دین زرتشت گرد دانه درخت هوم را در شیر حل کرده در پاره ای از مراسم دینی می خوردند؛ آرتک ها در جریان تقدیم قلب تپان قربانی انسان به خورشید خداجوانی را مخدر می ساختند و در مسیحیت، شراب به عنوان محملی برای گردهمائی و تجدید مودت و نمادی از خون مسیح هم بوده باشد، در اکثر اعیاد و مراسم دینی نوشیده می شود. کاربرد توتون و تنباکو در میان سرخ پوستان نیز بیشتر جنبه آئینی و تشریفاتی داشته بویژه «هم چپقی» برای برقراری و دوام صلح، به صورت نمادین، از اهمیت وافری برخوردار بوده است. توتون و تنباکو تنها در دست سفید پوستان سوداگر اروپایی به ماده مصرف روزانه تبدیل شدند و گرنه سرخپوستان استفاده آن ها را به اعیاد و آئین ها، بوسلیه افراد برجسته، محدود کرده بودند.