۲-۳-۹ احتیـاط[۲۷]
تهیهکنندگان صورتهای مالیدر عین حال باید با ابهاماتی که به گونهای اجتنابناپذیر بر بسیاری رویدادها و شرایط سایه افکنده برخورد کنند. نمونهاینابهاماتعبارتاستاز قابلیت وصول مطالبات، عمر مفید احتمالی داراییهای ثابت مشهود و تعداد و میزان ادعاهایاحتمالی مربوط به ضمانت کالایفروشرفته. چنینمواردیبا رعایتاحتیاطدر تهیه صورتهای مالی و همراه با افشای ماهیت و میزانآن ها شناسایی میشود. احتیاطعبارتاست از کاربرد درجهای از مراقبت که در اعمالقضاوتبرایانجامبرآورد در شرایط ابهام مورد نیاز استبه گونهای که درآمدها یا داراییها بیشتر از واقع و هزینه ها یا بدهیها کمتر از واقعارائهنشود . اعمالاحتیاطنباید منجر بهایجاد اندوختههایپنهانییا ذخایر غیر ضروریگردد یا داراییها و درآمدها را عمداً کمتر از واقع و بدهیها و هزینه ها را عمداً بیشتر از واقع نشاندهد زیرا اینامر موجب نقض بیطرفیاست و بر قابلیتاتکایاطلاعات مالیاثر میگذارد.
۲-۳-۱۰ کاملبودن
اطلاعات مندرج در صورتهای مالی باید با توجه به کیفیت اهمیت و ملاحظات مربوط به فزونی منافعبر هزینه تهیه و ارائـه آن، کامل باشد. حذف بخشی از اطلاعات ممکن است باعث شود که اطلاعات نادرست یا گمراه کننده شود و لذا قابلاتکا نباشد و از مربوط بودن آن کاسته شود.
۲-۳-۱۱ قابلمقایسهبودن[۲۸]
استفاده کنندگان صورتهای مالی باید بتوانند صورتهای مالی واحد تجاری را طی زمان جهت تشخیصروند تغییرات در وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری مقایسه نمایند. استفاده کنندگان همچنینباید بتوانند صورتهای مالی واحدهای تجاری مختلف را مقایسهکنند تا وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی آن ها را نسبت به یکدیگر بسنجند. بدین ترتیب ضرورت دارد اثرات معاملاتو سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمانبرایآنواحد تجاریبا ثباترویهاندازهگیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی رویه در باب اندازهگیری و ارائهموضوعات مشابه رعایتگردد.
رعایت استانداردهای حسابداری موجبمیگردد که قابلیت مقایسه صورتهای مالی فراهمآید زیرا بهموجب الزامات مندرج در استانداردهای مذبور، واحدهای تجاری مختلف باید برای حسابداری معاملات و رویدادهای مشابه از رویههای مشابهی استفادهکنند.
نیاز به قابلیت مقایسه را نباید با یکنواختی مطلق اشتباه گرفت و این خصوصیت نباید مانع از به کارگیریروشهای بهبود یافته حسابداری گردد. هرگاه رویه حسابداری مورد استفاده با خصوصیات کیفی«مربوط بودن» و «قابلاتکابودن» سازگار نباشد، برایواحد تجاری ادامه استفاده از آنرویه مناسبنخواهد بود. به گونهای مشابه، در صورت وجود رویههای جایگزین «مربوطتر» و «قابلاتکاتر»، برای واحد تجاری مناسب نخواهد بود کهدر رویههای حسابداری مورد عمل تغییر ندهد.
۲-۳-۱۲ ثباترویه[۲۹]
قابل مقایسهب ودن مستلزم این امر است که اندازهگیری و ارائه اثرات مالی معاملات و سایر رویدادهایمشابه در هر دوره حسابداری و از یکدوره به دوره بعد با ثبات رویه انجامگیرد و همچنین هماهنگی رویهتوسط واحدهای تجاری مختلف حفظ شود. اگرچه برای نیل به قابل مقایسه بودن، ثبات رویه لازم است اما همیشه به خودی خود کافینیست. به طور مثال در دوران تورمی هرگاه دو واحد تجاری که شرایط اقتصادیو عملکرد آن ها عیناً مشابه است از مبنای بهایتمامشده تاریخی برای اندازهگیری داراییها استفادهکنند، درصورت تحصیل داراییهای خود در زمانهای مختلف نتایج متفاوتی را گزارشخواهند کرد.
۲-۳-۱۳ افشا[۳۰]
یکی از پیششرطهای قابل مقایسه بودن، افشای رویههای حسابداری به کار رفته در تهیه صورتهای مالیو همچنین افشای هر گونه تغییرات در آن رویهها و اثرات چنین تغییراتی میباشد. استفاده کنندگان باید قادر باشند تفاوت بین رویههای حسابداری برای معاملات و سایر رویدادهای مشابه را که توسط یک واحد تجاری طی دوره های مختلف به کار گرفته شده و رویههایی را که توسطواحدهای تجاری مختلف اتخاذ شدهاست، تشخیصدهند. از آنجا که استفاده کنندگان صورتهای مالیعلاقهمند به مقایسه وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریانهای وجوه نقد واحد تجاری در طول زمان میباشند، ارائـه اطلاعات مقایسهای برایحداقل یک دوره مالی قبل ضرورتدارد.
۲-۳-۱۴ قابلفهمبودن[۳۱]
یک خصوصیت کیفی مهم اطلاعات مندرج در صورتهای مالی این است که به آسانی برای استفاده کنندگان قابل درک باشد.
۲-۳-۱۵ ادغامو طبقهبندیاطلاعات
یک عامل مهم در قابل فهم بودن اطلاعات مالی نحوه ارائـه آن ها است. برای اینکه ارائـه اطلاعات مالی قابل فهم باشد لازم است که اقلام به نحوی مناسب در یکدیگر ادغام و طبقهبندیشود.
۲-۳-۱۶ تواناستفاده کنندگان
صورتهای مالی برای رفع نیازهای استفاده کنندگان مختلفی که از درجات مختلفآگاهی از فعالیتهایتجاری و اقتصادی و نحوهحسابداری برخوردارند، تهیه میشود. معهذا اطلاعات مالیعموماً بر اساس این فرض که استفاده کنندگان از آگاهی معقولی در مورد فعالیتهای تجاری و اقتصادی و نحوه حسابداری برخوردارند و اینکه مایل به مطالعه اطلاعات با تلاش معقولی هستند، تهیه میشود. در عین حال، اطلاعات پیچیدهای که جهت رفع نیازهای تصمیمگیری اقتصادی مربوط تلقی میشود نباید به بهانه مشکل بودن درک آن توسط برخی استفاده کنندگان از صورتهای مالیحذف شود، گرچه این گونه اطلاعات نیز باید حتیالمقدور به گونهای ساده ارائه شود.
۲-۳-۱۷ محدودیتهایحاکمبر خصوصیاتکیفیاطلاعاتمالی
به ندرت میتوان اطلاعاتیتهیه کرد که کاملاً مربوط، قابلاتکا، قابل مقایسه و قابل فهم باشد. برخی از مؤثرترین محدودیتها در بندهای زیر تشریحمیگردد:
۲-۳-۱۷-۱ موازنهبینخصوصیاتکیفی
یکیاز محدودیتها ایناست که اغلب نوعی موازنه یا مصالحه بین خصوصیتهای کیفی ضرورت دارد. به طور مثال اطلاعاتی که قابلاتکاتر است اغلب از درجه مربوط بودن کمتری برخوردار است و به عکس. عموماً هدف، دستیابی به نوعی توازن بین انواع خصوصیات به منظور پاسخگویی به اهداف صورتهای مالیاست .اهمیت نسبیخصوصیتهایکیفی در موارد مختلف امری قضاوتیاست.