ابتدا ۲۰ دانش آموز از طریق نمونه گیری در دسترس از دانش آموزان دبیرستان شهید بهشتی شهر شیراز انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. پس از مشخص شدن گروه‌های آزمایش و کنترل، برنامه آموزش مدیریت خشم به عنوان عامل آزمایشی، در ۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای و به صورت هفتگی بر گروه آزمایش اعمال گردید. در اواخر دوره یکی از اعضای گروه آزمایش به دلیل بیماری و عدم توانایی شرکت در سایر جلسات از گروه کنار رفت، بنابرین از گروه کنترل هم یک نفر به صورت تصادفی کنار گذاشته شد و تعداد اعضا در هر گروه به ۹ نفر رسید. و بالاخره در پایان از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد.
روش تجزیه و تحلیل داده ها
در تجزیه و تحلیل اطلاعات پژوهش، از روشهای آمار توصیفی و روشهای آمار استنباطی استفاده شد. روشهای آمار توصیفی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند عبارتند از: فراوانی، میانگین، واریانس، انحراف معیار و خطای انحراف استاندارد. روش آمار استنباطی که مورد استفاده قرار گرفته شد، تحلیل کواریانس بود که برای فرض اصلی پژوهش به کار گرفته شد. بعد از جمع آوری پرسشنامه های مورد نظر تمام اطلاعات از طریق نرم افزارSPSS[22] تجزیه و تحلیل شدند.
جلسه های آموزشی
بسته آموزشی به کار رفته در این پژوهش شامل ۱۲ جلسه آموزشی است که آزمایشگر به صورت گروهی اجرا کرد. آموزش گروهی مدیریت خشم به روش شناختی-رفتاری و در جلسات ۹۰ دقیقه ای هفتگی انجام شد. پکیج آموزشی حاضر توسط پاتریک ریلی و مایکل شاپ شاپر تهیه شده است که جزئیات هر جلسه در جدول زیر آمده است.
جدول۱: رئوس مطالب عنوان شده طی ۱۲ جلسه آموزش گروهی مدیریت خشم بر اساس رویکرد شناختی- رفتاری
جلسه ها هدف و فعالیت های هر جلسه
اول قوانین گروه، پیامد ها و نتایج، باور های غلط درباره خشم، راهبردهایی برای کنترل خشم، معرفی شرکت
کنندگان و اندازه گیری خشم.
دوم وقایع آغازگر خشم، نشانه های خشم و ارزیابی
سوم برنامه کنترل خشم، آرمیدگی از طریق تنفس و تکلیف منزل
چهارم آموزش چرخه پرخاشگری، آرمیدگی پیشرونده عضلانی و تکلیف منزل
پنجم مدل A-B-C-D، توقف فکر و تکلیف منزل
ششم مرور مفاهیم آموخته شده و تکلیف منزل
هفتم آموزش جرئت ورزی، مدل حل تعارض و تکلیف منزل(۱)
هشتم آموزش جرئت ورزی، مدل حل تعارض و تکلیف منزل(۲)
نهم خشم و خانواده و تکلیف منزل(۱)
دهم خشم و خانواده و تکلیف منزل(۲)
یازدهم مرور مفاهیم آموخته شده، ایفای نقش و تکلیف منزل
دوازدهم مرور مفاهیم آموخته شده، ایفای نقش و جمع بندی.
فصل چهارم
یافته های پژوهش
مقدمه:
پردازش داده ها در پژوهش‌ها معمولاً در دو سطح انجام می‌گیرد این دو سطح عبارتند از:۱-توصیف داده ها ۲-تجزیه و تبیین داده ها. در مرحله توصیف داده ها جامعه مورد مطالعه با توجه به متغیرهای مورد نظر توصیف شده و تصویری از وضعیت موجود ارائه می‌گردد. در بخش آمار تبیینی برخلاف آمار توصیفی محقق فرضیه‌های خود را مورد آزمون قرار می‌دهد.
در این فصل از تحقیق بعد از پرداختن به توصیف متغیرها ( اشاره به میانگین متغیرها با توجه به گروه آن ها ) به آزمون فرضیات تحقیق پرداخته‌ایم. با توجه به اینکه طرح این تحقیق طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است، برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس استفاده می‌کنیم. تحلیل کواریانس به ما کمک می‌کند تا از شر اثرات مربوط به متغیر های مزاحم خلاص شویم، خطای واریانس را به حداقل برسانیم و در نتیجه مقدار F افزایش دهیم.
یافته های توصیفی و تحلیلی:
جدول شماره ۱: مربوط به مقایسه میانگین میزان خشم افراد در دو گروه کنترل/ آزمایش
Between-Subjects Factors
Value Label
N
گروه
۱
کنترل
۹
۲
آزمایش
۹
Dependent Variable: خشم
گروه
Mean
Std. Deviation
N
کنترل
۶۵٫۰۰
۶٫۰۲۱
۹
آزمایش
۶۳٫۲۲
۹٫۴۴۴
۹
Total
۶۴٫۱۱
۷٫۷۳۸
۱۸
Tests of Between-Subjects Effects
Source
Type III Sum of Squares
Df
Mean Square
F
Sig.
Corrected Model
۱۴٫۲۲۲(a)
۱
۱۴٫۲۲۲
.۲۲۷
.۶۴۰
Intercept
۷۳۹۸۴٫۲۲۲
۱
۷۳۹۸۴٫۲۲۲
۱۱۷۹٫۵۵۴
.۰۰۰
G
۱۴٫۲۲۲
۱
۱۴٫۲۲۲
.۲۲۷
.۶۴۰
Error
۱۰۰۳٫۵۵۶
۱۶
۶۲٫۷۲۲
Total
۷۵۰۰۲٫۰۰۰
۱۸
Corrected Total
۱۰۱۷٫۷۷۸
۱۷
a R Squared = .014 (Adjusted R Squared = -.048)
در جداول بالا نتایج آزمون آماری covariance برای مقایسه میزان خشم افراد در دو گروه آورده شده است. گروه اول کنترل و گروه دوم را افراد گروه آزمایش تشکیل داده اند.
بر طبق مقدار آزمون F (0/227) و با توجه به درجه آزادی ۱=d.f ، با قبول خطای بیش از ۰۵/۰ (Sig=0/640) و درجه اطمینان کمتر از ۹۵/۰ می‌توان نتیجه گرفت بین این دو گروه از نظر میزان خشم تفاوت معناداری وجود ندارد. یعنی فرضیه خنثی (۰H) که نشانگر عدم وجود رابطه است را پذیرفته و نمیتوانیم رد کنیم.
جدول شماره ۲: مربوط به مقایسه میانگین میزان صمیمیت اجتماعی افراد در دو مرحله پیش آزمون/ پس آزمون
Between-Subjects Factors
Value Label
N
مرحله آزمون
۱
پیش آزمون
۱۸
۲
پس آزمون
۱۸
Dependent Variable: میزان صمیمیت
مرحله آزمون
Mean
Std. Deviation
N
پیش آزمون
۱۳۳٫۵۰
۱۳٫۵۴۰
۱۸
پس آزمون
۱۳۵٫۲۸
۱۴٫۴۵۸
۱۸
Total
۱۳۴٫۳۹
۱۳٫۸۳۴
۳۶
Tests of Between-Subjects Effects
Source
Type III Sum of Squares
Df
Mean Square
F
Sig.
Corrected Model
۲۸٫۴۴۴(a)
۱
۲۸٫۴۴۴
.۱۴۵
.۷۰۶
Intercept
۶۵۰۱۷۳٫۴۴۴
۱
۶۵۰۱۷۳٫۴۴۴
۳۳۱۴٫۱۷۲
.۰۰۰
AZMOON
۲۸٫۴۴۴
۱
۲۸٫۴۴۴
.۱۴۵
.۷۰۶
Error
۶۶۷۰٫۱۱۱
۳۴
۱۹۶٫۱۸۰
Total
۶۵۶۸۷۲٫۰۰۰
۳۶
Corrected Total
۶۶۹۸٫۵۵۶
۳۵
a R Squared = .004 (Adjusted R Squared = -.025)
