از طرفی استقلال سنگ زیربنای حرفه حسابرسی است. مفهوم استقلال در گذر زمان تغییر کرده‌است و همراه با تغییراتی که در پاسخ به نیازهای جامعه در حوزه خدمات قابل ارائه توسط حسابداران رسمی ایجاد می‌شود، باز هم تغییر خواهد نمود. اما واضح است که از بین رفتن سنگ زیربنای هر حرفه‌ای باعث رکود و از بین رفتن آن حرفه می‌شود. به دلیل اهمیت فوق‌العاده استقلال حسابرسان است که در سال‌های اخیر پدیده تغییر حسابرسان به عنوان عامل مؤثر بر استقلال آن ها مورد توجه محققان حسابداری قرار گرفته است.
حسابرسان مستقل از طریق اعتباردهی به صورت‌های مالی و سایر اطلاعات مورد رسیدگی، آلودگی‌ها را از اطلاعات مالی می‌زدایند و موجب شفافیت اطلاعات شرکت‌ها می‌شوند(بولو و همکاران، ۱۳۸۹). در تلاش‌های اخیر برای اندازه‌گیری شفافیت از معیارهایی مانند بحران مالی یا هموارسازی سود استفاده شده است(لاندر و کاثلن[۲]، ۲۰۰۸). اگر سودهای حسابداری به صورت مصنوعی هموار گردد آنگاه سود حسابداری در نمایش آهنگ صحیح عملکرد شرکت با چالش مواجه خواهد شد و چنین کاهشی در ارزش اطلاعاتی سود موجب کاهش شفافیت سود می‌شود(نوروش و حصارزاده، ۱۳۸۹).
سرمایه‌گذاران، خرید سهامی را ترجیح می‌دهند که نقد است و شفافیت توانایی بهبود نقدشوندگی را دارد(لاندر و همکاران[۳]، ۲۰۰۸). در همین راستا لانگ و مافت[۴](۲۰۱۱) کیفیت حسابرسی را یکی از شاخص‌های شفافیت اطلاعات مالی قلمداد می‌کنند. آن ها در مقاله خود چنین بیان می‌دارند که اگر اطلاعات حسابداری توسط مؤسسات حسابرسی بزرگ، رسیدگی شود، آگاهی دهندگی این اطلاعات بالاتر است. حکیم و همکاران[۵](۲۰۱۰) دریافتند که نقدشوندگی سهام با به کارگیری حسابرس متخصص در صنعت رابطه مستقیم دارد.
هرچه شفافیت اطلاعات مالی ارائه شده بالاتر باشد. سرمایه‌گذاران به آن سهم رقبت بیشتری نشان می‌دهند، و سهم در بازار با قدرت نقد شوندگی بالایی همراه خواهد بود. از طرفی تغییر حسابرسان شرکت‌ها به کیفیت حسابرسی و در نتیجه شفافیت صورت‌های مالی می‌افزاید. با توجه به مباحث فوق سوالی که در ذهن محقق پیش می‌آید این است که بین چرخش مؤسسات حسابرسی و شریک حسابرسی با نقدشوندگی سهام چه ارتباطی وجود دارد؟
۱-۳- اهداف تحقیق
هدف اصلی و کلی تحقیق، بررسی تأثیر چرخش حسابرس بر نقدشوندگی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. بر اساس هدف کلی مذکور، اهداف فرعی ذیل تعریف و در طول تحقیق پیگیری می‌شوند:
-
- تبیین ارتباط بین چرخش مؤسسه حسابرسی و کیفیت خدمات حسابرسی.
- تبیین ارتباط بین چرخش شریک حسابرسی و کیفیت خدمات حسابرسی.
با توجه به اهداف تحقیق بهروران تحقیق حاضر را به شرح زیر میتوان طبقه بندی نمود:
-
- مدیران و سهام‌داران واحدهای انتفاعی
-
- تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری و حسابرسی
-
- سازمان بورس و اوراق بهادار
-
- محققین
-
- تحلیل‌گران بورس اوراق بهادار تهران.
- مراجع نظارتی.
۱-۴- فرضیه های تحقیق
فرضیه اول:
بین چرخش مؤسسه حسابرسی و نقدشوندگی سهام رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه دوم:
بین چرخش شریک حسابرسی و نقدشوندگی سهام رابطه معناداری وجود دارد.
۱-۵- روش تحقیق
روش پژوهش این تحقیق از نظر ماهیت و محتوا از نوع همبستگی است. انجام این پژوهش در چهارچوب استدلال قیاسی – استقرایی صورت خواهد گرفت. علت استفاده از روش همبستگی کشف روابط همبستگی بین متغیر‌ها است. تحقیق همبستگی یکی از انواع تحقیقات توصیفی است. در پژوهش حاضر ابتدا همبستگی بین متغیرهای پژوهش را مورد آزمون قرار داده و در صورت وجود همبستگی بین متغیرهای پژوهش اقدام به برآورد مدل‌های رگرسیونی چندگانه خواهیم نمود. از سوی دیگر پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی(نیمه تجربی) است، یعنی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گذشته و تاریخی(صورت‌های مالی شرکت‌ها) انجام می‌گیرد. همچنین این پژوهش از نوع مطالعه ای کتابخانه ای و تحلیلی – علی بوده و مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی(پانل دیتا) نیز می‌باشد. پژوهش ازحیث هدف کاربردی و از حیث روش توصیفی- همبستگی قلمداد می شود.
۱-۶- قلمرو زمانی و مکانی تحقیق
برای انتخاب جامعه آماری به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رجوع گردیده است. زیرا، اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران توسط حسابداران رسمی، حسابرسی می‌شود، در نتیجه نسبت به اطلاعات سایر شرکت‌ها از قابلیت اتکاء بالاتری برخوردار است. دوره زمانی پژوهش، اطلاعات مالی مربوط به عملکرد سال‌های ۱۳۸۴ الی ۱۳۹۲ شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
۱-۷- تعریف مفهومی متغیرهای تحقیق
چرخش مؤسسه حسابرسی:
مؤسسات حسابرسی و شرکای مسؤل کار حسابرسی هر یک از اشخاص حقوقی فوق(مؤسسات حسابرسی و شرکای مسؤل کار حسابرسی) مجاز نیستند بعد از گذشت ۴ سال متوالی، بار دیگر سمت حسابرس مستقل و بازرس قانونی شرکت یادشده را بپذیرند. پذیرش مجدد حسابرسی اشخاص یادشده پس از سپری شدن حداقل۲ سال از پایان دوره ۴ ساله مذبور مجاز است. ضمنا در صورت خروج شرکا از مؤسسه قبلی، شریک مسوول کار در دوره ۴سال قبل نمی‌تواند تا دو سال با حضور به عنوان شریک در مؤسسه حسابرسی دیگر سمت مذبور را قبول کند.
بنابرین در صورتی که مؤسسه حسابرسی و شرکای حسابرسی بعد از ۱تا ۳ سال تغییر داشته باشند متغیر عدد(۱) خواهد گرفت و اگر تغییر نداشته باشند(۰).
نقدشوندگی سهام:
یک دارایی هنگامی نقدشونده محسوب می‌شود که بتواند با سرعت و هزینه‌ای کم به وجه نقد تبدیل شود. نقدشوندگی سهام شرکت در بازار بورس تعیین می‌شود و متاثر از مقادیری همچون تعداد خریداران، تعداد دفعات معامله شده، تعداد روزهای معامله شده، تعداد شرکت‌ها، حجم معاملات طی دوره و تعداد سهام معامله شده طی دوره و میزان ارزش روز می‌باشد(بروکمن و چانگ[۶]،۲۰۰۲ ). در این تحقیق به منظور محاسبه نقدشوندگی سهام از معیار نقدشوندگی آمیهود(۲۰۰۲) استفاده شده است.
۱-۸- ساختار کلی تحقیق
در فصل اول ما به بیان موضوع، ضرورت و اهمیت انجام تحقیق، اهداف علمی و کاربردی تحقیق و به صورت خلاصه به بیان چارچوب نظری و تعاریف عملیاتی واژه ها و اصطلاحات تخصصی به کار رفته در تحقیق پرداختیم. در فصل دوم ضمن مروری فشرده بر ادبیات موضوع تحقیق، سوابق داخلی و خارجی انجام شده در این زمینه مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل سوم اختصاص دارد به روش شناسی تحقیق شامل توضیحات در زمینه جامعه و نمونه آماری، روش تحقیق و روش تجزیه و تحلیل داده ها و در آخر فصل سوم به تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق و روش آماری آزمون فرضیه های خواهیم پرداخت. در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه های تحقیق توسط روش های آماری مناسب پرداخته شده است. در فصل پنجم ضمن بیان خلاصهای از موضوع تحقیق و روش تحقیق، نتایج آزمون فرضیه های تحلیل خواهد شد. همچنین پیشنهاداتی که می تواند در تحقیقات آتی مورد استفاده قرر گیرد، ارئه می شود.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
