انگیزه های محرک
در مورد کاربران قدیمی‌تر از آنجایی که با انگیزه ها و محرک‌های گوناگون جذب ویکی‌پدیا شده‌اند، عامل تبلیغات ضعیف‌ترین انگیزه برای ترغیب آن ها به همکاری با این پروژه می‌باشد.
بارزترین و قوی‌ترین عامل بازدارنده همکاری هم برای کاربران تازه وارد و هم برای کاربران قدیمی‌تر دریافت بازخورد بد یا رفتار مؤاخذه گرانه از سوی دیگر کاربران است. این امر می‌تواند زمینه دلسردی کاربران از ویکی و یا حتی ترک آن را فراهم سازد.انگیزه های بازدارندهدشواری کار با ویکی و ساختار آن برای کاربران قدیمی‌تر به دلیل داشتن تجربه فعالیت در ویکی و مهارت در کار با آن ضعیف‌ترین عامل بازدارنده به شمار می‌آید. از سوی دیگر، عامل‌های شخصی مانند نداشتن فرصت کافی و یا یافتن سرگرمی و مشغولیت‌های دیگر ضعیف‌ترین عامل بازدارنده در همکاری کاربران جدید می‌باشند.
همچنین، در مورد انگیزه های تداوم همکاری یا قطع همکاری با ویکی‌پدیای فارسی به موارد زیر اشاره شده است:
انگیز‌‌ه‌های تداوم همکاری با ویکی پدیای فارسی
-
- احساس مفید بودن، به دست آوردن تجربه، احساس پذیرفته شدن از سوی جامعه ویکی و پیدا کردن احساس هویت و تعلق به آن، جذابیت همکاری با گروه و آشنایی با دوستان جدید در ویکی با یک هدف مشترک، آشنایی با ساختار ویکی‌پدیا، احساس لذت، دریافت تحسین از دیگران و برخورد خوب کاربران قدیمی از مهمترین عامل‌هایی هستند که موجب تداوم همکاری ویکی‌نویسان با این پروژه می‌گردد.
- ارتقای مقام در ویکی‌پدیا و کسب عناوین مدیریتی یا دیوانسالاری و مانند آن می‌تواند به عنوان انگیزه دیگری در نظر گرفته شود که موجب ماندگاری فرد در ویکی می‌گردد.
انگیزه قطع همکاری با ویکی پدیای فارسی
-
- نداشتن جسارت در همکاری با ویکی‌پدیا، ترس از ایجاد تغییر، نداشتن صبر و حوصله و یا عامل‌هایی که مربوط به دشواری کار با ویکی و یادگیری قوانین آن، پایین بودن ضریب نفوذ اینترنت، نبود زیر‌ساخت مناسب فرهنگی، کم بودن تمایل جامعه ایرانی به پژوهش، اهل نوشتن نبودن، تمایل به مصرف کننده اطلاعاتی بودن، و آشنا نبودن کاربران تازه وارد با اصول اولیه پژوهش.
- احساس دلسردی و ناامیدی بر اثر نوع برخوردها و رفتارهای تند کاربران قدیمی با کاربران تازه وارد، وجود جنگ های فرسایشی و ویرایشی و درگیری خواسته یا ناخواسته کاربران در این بحث‌ها (اسدی، قفقازی و جمالی، ۲۰۱۳).
۲-۴-۴٫ چالش‌ها
مهمترین چالش‌های ویکی‌پدیای فارسی که روند مشارکت و همکاری کاربران را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد به دو دسته کلی زیر تقسیم می‌شود :
الف) چالش‌های محیطی: این دسته از چالش‌ها به وضعیت کلی اینترنت و خط و زبان فارسی روی اینترنت مربوط می‌شود. مهمترین مشکلاتی که در این گروه قرار می‌گیرند عبارت است از:
-
- پایین بودن ضریب نفوذ اینترنت
-
- نبود خط و زبان فارسی استاندارد برای فعالیت در اینترنت
-
- کمبود محتوای فارسی معتبر
-
- خطوط کم سرعت
- نهادینه نشدن مسئله کپی‌رایت
ب) چالش‌های داخلی: این دسته از چالش‌ها به وضعیت ویکی‌پدیا درکل و ویکی‌پدیای فارسی به طور خاص مربوط می‌شود. مهمترین مشکلات این گروه عبارتند از:
چالش‌های عمومی ویکی‌پدیا:
-
- ویژگی عمومی بودن ویکی‌پدیا و امکان ویرایش عمومی ضمن آنکه باعث رشد و گسترش آسان آن است از سوی دیگر در شرایطی که تعداد افراد ناآشنا با قوانین و نیز فرهنگ دانشنامه‌نویسی زیاد باشد می‌تواند تبدیل به تهدید شود. در چنین حالتی کاربران فعال و آشنا با قوانین بخش عمده‌ای از وقت خود را صرف اصلاح ویرایش‌های کاربران دیگر خواهند نمود. این مشکل با افزایش تعداد کاربران فعال و آشنا به قوانین کاهش خواهد یافت.
-
- اعتبار ویکی‌پدیا: تحقیقات بسیاری اعتبار این منبع را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داده‌اند. به طوری که همواره موافقان و مخالفانی را به همراه داشته است. از طرفی، مقایسه‌ای که از نظر اعتبار در مورد این دانشنامه با دایره‌المعارف‌های مطرح نظیر بریتانیکا وانکارتا صورت گرفته، نشان داد که مقالات ویکی‌پدیا از نظر اعتبار با اختلاف کمی در کنار و همپای دایره‌المعارف‌های مطرح قرار دارد. اما همچنان با توجه به ویرایش‌ها و نگارش‌های دائمی که در آن صورت می‌گیرد، بحث‌های بسیاری در مورد اعتبار و صحت مطالب آن وجود دارد. باید به این نکته توجه داشت که تناقض و بحث اعتبار در همه ویکی‌پدیاها وجود دارد، علت این است که هرکسی قادر است مطالب این دانشنامه را ویرایش کرده و مطالبی به آن اضافه و یا حذف کند. به همین دلیل پایایی و ماندگاری مطالب همیشه یک چالش مطرح در مورد ویکی‌پدیا است. از طرفی، در مقایسه با ویکی‌پدیا، منابع مرجع سنتی به دلیل مشخص بودن اعتبار ناشر و نویسنده در این منابع و نیز به علت اینکه مطالبشان نگاشته و چاپ شده است، دقیق‌تر مورد ارزیابی قرار گرفته و اعتبار و کیفیت آن ها مشخص می‌گردد؛ اما ویکی‌پدیا دائما درحال تغییر است و نویسندگان آن گمنام‌اند.
- عدم آشنایی دقیق با ویکی‌پدیا و اهداف آن: یکی از مهمترین چالش‌ها آشنا نبودن کاربران ویکی‌پدیا با مفهوم دانشنامه و منابع مرجع است. شاید به نوعی بتوان گفت کتابداران بیشترین قشری هستند که به طور ملموس با این مفاهیم آشنا می‌باشند، و دلیل آن به ارتباط و آشنایی آن ها با این منابع می‌گردد. از سوی دیگر، بسیاری از افراد ویکی‌پدیا را با محیط وبلاگ و یا حتی با یک دایرکتوری یا راهنما اشتباه می‌گیرند و عمدا یا سهوا در این محیط به تبلیغ مثلا یک شرکت می‌پردازند. بنابرین آشنایی با این دانشنامه و اهداف آن برای عموم بسیار راهگشا بوده و اشتباهاتی از این دست را به حداقل یا صفر می‌رساند.
چالش‌های خاص ویکی‌پدیای فارسی:
-
- تعداد کم مشارکت‌کنندگان: تا ماه مه ۲۰۰۸، تعداد کاربرانی که بیش از ۱۰ ویرایش داشته‌اند، تنها ۱۷۴۱ نفر بوده است. ۵۰% از ویرایش‌های کل کاربران را تنها ۲۶ نفرکه هریک بیش از ۳۰۰۰ ویرایش داشته‌اندانجام داده‌اند. تنها ۷۰ کاربر بیش از ۱۰۰۰ویرایش داشته‌اند و با توجه به اینکه برای آشنا شدن نسبی با محیط ویکی‌پدیا و روش‌های ویرایش مقاله ها دست کم باید ۱۰۰۰ ویرایش انجام داد، این موضوع بیشتر خود را نشان می‌دهد. یکی از علل ضعیف بودن مدخل‌های ویکی‌پدیای فارسی در مقایسه با ویکی انگلیسی این است که کاربران مختلف از سراسر دنیا با آن همکاری می‌کنند و افراد متخصص به ویراستاری مقالات اشتغال دارند؛ اما در ویکی فارسی مقالاتی هست که ممکن است یک بار به غلط نوشته شوند و ممکن است تا مدت‌ها ویکی‌نویسی پیدا نشود که این مدخل‌ها را ویرایش کرده و یا چیزی به آن اضافه کند.
