نمودار ۲-۲ میزان تولید میگو در ایران[۱۸]
همان طور که در نمودار ۲- ۲ مشاهده میگردد تولید کل میگو در کشور از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۹ از یک روند منظم و رو به رشدی پیروی نکرده است.[۱۸]
طبق اطلاعات به دست آمده در حالی که در سال ۱۳۷۴ کل تولید میگو در کشوررقم ۵۹۰۸ تن بوده پس از طی ۶ سال و در سال ۱۳۸۰ این عدد تقریبا با افزایش بیش از صد درصدی عدد ۱۳۸۶۰ تن را در یک سال نشان میدهد که با توجه به نمودار صفحه بعد و مقایسه سهم میگوی دریایی و پرورشی در ایران در خواهیم یافت که نسبت رشد میگوی پرورشی به میگوی صید شده در حال افزایش بوده به نحوی که این نسبت از ۰۲/۰ در سال ۱۳۷۴ به تقریبا ۱/۱ در سال ۱۳۸۰رسیده است که به طور حتم اصلیترین عامل در افزایش تولید است.[۱۹]
اگرچه در این هفت سال میزان تولید ایران همواره افزایشی نبوده است ولی پرورش میگو همواره روند رو به رشدی را از خود نشان میدهد. پس از سال ۱۳۸۰ تقریبا میزان تولید میگو دارای روند مناسبی بوده و با حداکثر تولید خود در این سالها (به جز سال ۱۳۸۱ که به دلیل به وجود آمدن بیماری لکه سفید و سرمای بی سابقه) دوران طلایی خود را پشت سر گذاشت.[۱۹]
نمودار۲-۳ میزان تولید میگو به تفکیک پرورشی و صید شده در ایران[۱۸]
در صورت ادامه روند تولید در پرورش میگو به تدریج این محصول میتوانست جایگاه مناسبی برای صادرات در جهان پیدا کند که متاسفانه پس از سال ۱۳۸۳ به دلیل از دست رفتن بازار صادراتی اروپا که بیتوجهی دولت در احداث آزمایشگاه کنترل کیفیت زیر نظر اتحادیه اروپا جهت تست سلامت میگو اصلیترین علت آن بود تولید میگو به شدت کاهش یافت و بدین ترتیب یکی از بهترین بازارهای ایران از بین رفت و در سالهای بعد نیز با توجه به مشکلات به وجود آمده بین اتحادیه اروپا و ایران بر سر برنامه هسته ای و آغاز تحریمهای ضد ایرانی عملا راه ورود این کالا به اروپا سخت شد. [۱۸]
اگرچه تولیدکنندگان در این سال ها بسیار تلاش کردند تا تولید خود را افزایش داده و به شرایط قبل باز گردانند و از این طریق بتوانند محصولات خود را این بار با اولویت بازارهای داخلی و سپس ورود به بازارهای جدید به فروش رسانند که تا حدودی در این کار موفق بوده که نمودار بالا گواه این مطلب است.[۱۸]
۲-۷-۳ میگو در بازار داخلی
میگو در بازار داخلی مصرف رو به رشد مناسبی نداشته و شاید به همین دلیل است که میزان تولید ایران هیچگاه نتوانسته از سطح مقاومتی ۱۵ هزار عبور کند. آمار و اطلاعات سازمانهای بینالمللی نشان میدهد، بسیاری از کشورهایی که پیشتاز تولید این ماده غذایی ارزشمند در جهان هستند سهم بسیاری از تولیدشان را در کشور خود به فروش میرسانند و شاید به جرات می توان گفت که علت اصلی رشد تولید بسیاری از کشورها ابتدا سرمایهگذاری روی بازارهای داخلی خود بوده و سپس بازارهای جهانی را هدف قرار دادند. [۱۹]
اگر بخواهیم مهمترین علل پایین بودن سرانه مصرف در ایران را مورد بررسی قرار دهیم، ابتدا بهتر است نگاهی به هزینه های پرداختی مربوط به سبد پروتئین گوشتی هر خانوار ایرانی در بین سال های ۱۳۸۲ – ۱۳۸۹ بپردازیم.[۲۰]
از اطلاعات به دست آمده در مییابیم که سهم استفاده از آبزیان در سبد هر خانوار روستایی و شهری طی مدت هشت سال اخیر به ترتیب عددی در حدود ۱۰ و ۱۲ درصد بوده که این نشان دهنده عدم رشد در استفاده از سهم آبزیان در این سالها میباشد که بر این اساس می توان علت را در عدم فرهنگ سازی مناسب ذکر نمود. [۲۰]
سال
هزینه خانوار روستایی (ریال)
هزینه خانوار شهری (ریال)
گوشت دام
گوشت پرندگان
گوشت دریایی
گوشت دام
گوشت پرندگان
گوشت دریایی
۱۳۸۲
۱,۳۷۴,۳۲۳
۸۸۸,۶۰۷
۱۹۶,۱۸۶
۱,۵۷۳,۹۱۴
۸۵۱,۸۰۶
۲۸۷,۳۴۵
۱۳۸۳
۱,۶۷۷,۶۸۶
۱,۱۰۹,۶۶۷
۳۱۵,۱۴۰
۱,۸۵۰,۳۶۳
۱,۰۸۱,۷۷۰
۴۱۳,۰۷۹
۱۳۸۴
۱,۹۱۷,۰۰۹
۱,۲۰۸,۱۱۱
۳۶۱,۷۲۰
۲,۰۱۰,۶۷۹
۱,۱۴۷,۳۰۶
۴۴۳,۷۶۶
۱۳۸۵
۲,۱۲۵,۱۷۶
۱,۳۲۱,۵۶۴
۴۴۵,۳۵۲
۲,۱۲۵,۹۸۷
۱,۱۸۷,۶۰۷
۵۰۹,۳۸۱
۱۳۸۶
۲,۴۰۵,۰۸۳
۱,۵۳۲,۲۱۷
۴۴۴,۴۹۰
۲,۴۴۵,۸۲۶
۱,۴۴۱,۱۶۱
۵۹۰,۶۱۰
۱۳۸۷
۲,۵۰۸,۷۴۷
۱,۸۳۵,۰۲۵
۴۴۹,۹۶۷
۲,۷۴۶,۹۴۵
۱,۷۲۵,۰۴۷
۶۵۵,۰۳۷
۱۳۸۸
۲,۶۶۸,۱۴۵
۲,۰۱۷,۴۳۹
۵۲۰,۳۵۰
۳,۱۳۶,۵۴۸
۱,۸۹۶,۰۶۳
۶۸۱,۳۳۹
۱۳۸۹
۳,۳۸۱,۳۳۸
۲,۴۶۰,۹۸۸
۵۷۰,۶۳۲
۳,۷۷۷,۸۱۹
۲,۲۱۶,۳۶۱
۷۷۷,۲۰۰
جدول ۲-۳ هزینه مصرفی پروتئین گوشتی در خانوار شهری و روستایی[۲۰]
از عوامل تاثیرگذار دیگر در عدم مصرف میگو شاید پندار بالا بودن قیمت این ماده غذایی در مقایسه با میانگین درآمد سرانه است . از سوی دیگر هیچگونه تنوع و نوآوری در عرضه میگو در کشور وجود ندارد. و در برنامهریزیها و سیاست گذاری ها ی توسعه پرورش میگو از ابتدا تنها بازارهای خارجی مورد هدف بوده است که نشان میدهد توجهی به بازار داخلی نشده است. [۱۸]
وضعیت کنونی مصرف میگو در کشور از سوی مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۹ بیانگر سهم ناچیز میگو در سبد غذایی مصرفی آبزیان است، این آمار بیانگر مصرف سرانه سالانه از جنبه هزینه کرد یک خانوار شهری به طور میانگین در سال ۳۰۴۰۷ ریال برای خرید میگو و برای خانوارهای روستایی ۹۳۹۲ ریال برآورد شده است. لازم به یادآوری است که این میزان مصرف در خانوارهای روستایی نیز عمدتاً به دلیل مصرف این محصول در نواحی روستایی استانهای ساحلی است . [۲۰]
سال
هزینه مصرفی در میگو (ریال)
درصد سهم مصرفی از آبزیان
درصد سهم مصرفی از کل
سال
هزینه مصرفی در میگو (ریال)
درصد سهم مصرفی از آبزیان
درصد سهم مصرفی از کل
روستایی
شهری
روستایی
شهری
روستایی
شهری
۱۳۸۲
۲,۵۵۶
۷,۵۶۵
۱٫۳۰%
۲٫۶۳%
۰٫۱۰%
۰٫۲۸%
۱۳۸۳
۵,۵۴۵
۱۰,۸۱۵
۱٫۷۶%
۲٫۶۲%
۰٫۱۸%
۰٫۳۲%
۱۳۸۴
۷,۰۴۵
۱۴,۹۵۲
۱٫۹۵%
۳٫۳۷%
۰٫۲۰%
۰٫۴۲%
۱۳۸۵
۱۱,۹۱۴
۱۶,۰۳۲
۲٫۶۸%
۳٫۱۵%
۰٫۳۱%
۰٫۴۲%
۱۳۸۶
۷,۲۹۷
۱۶,۵۶۸
۱٫۶۴%
۲٫۸۱%
۰٫۱۷%
۰٫۳۷%
۱۳۸۷
۸,۴۹۰
۱۹,۴۹۳
۱٫۸۹%
۲٫۹۸%
۰٫۱۸%
۰٫۳۸%
۱۳۸۸
۱۵,۱۹۶
۲۶,۵۵۵
۲٫۹۲%
۳٫۹۰%
۰٫۲۹%
۰٫۴۶%
۱۳۸۹
۹,۳۹۲
۳۰,۴۰۷
۱٫۶۵%
۳٫۹۱%
۰٫۱۵%
۰٫۴۵%
جدول ۲-۴ هزینه مصرفی میگو در خانوار شهری و روستایی[۲۰]