وضع قوانینی با پیش‌بینی جرائم سنگین برای عدم رعایت مسئولیت‌های اجتماعی، در بسیاری موارد شرکت‌ها را وارد به رعایت این مسئولیت‌ها می‌کند (آدماز^[۲۹]،۲۰۰۲).

با توجه به بررسی‌های صورت گرفته در بورس اوراق بهادار تهران موانع به کارگیری گزارش گری مسئولیت های اجتماعی شرکت‌ها در ایران به ترتیب اهمیت موارد زیر است:

۱- محدود بودن زیر‌ساخت‌های الکترونیکی که شرکت‌ها برای این گزارشگری به آن احتیاج دارند

۲- نبود الزامات قانونی برای گزارشگری مسئولیت های اجتماعی

۳- عدم احساس نیاز جامعه ‌به این نیازها

۴- عدم اطمینان مدیران نسبت به منافع حاصل از این گزارشگری (عزیزخانی و همکاران، ۱۳۸۸).

۲-۲-۱- ایجاد ارزش به ‌عنوان یک نتیجه استراتژیک

جنبه مهم از منافع استراتژیک از فعالیت های CSR، ارزشی است که آن ها برای شرکت ایجاد می‌کنند. تولید ارزش به جریان های منفعت های اقتصادی قابل اندازه‌گیری در حال حاضر که شرکت می‌خواهد به دست بیاورد، اشاره دارد. این بعد همچنین به طور ‌‌نزدیک‌تری تلاش های قبلی محققان اولیه برای یافتن رابطه بین مسئولیت اجتماعی و عملکرد اقتصادی را تخمین می زند. شرکت ها سعی دارند تا طی فعالیت های تجاری خود در تکنولوژی جدید، محصولات جدید، آگاهی برند، امکانات تولید، آموزش و خدمات مشتریان، ارزش تولید کنند. تا حدی که بعضی از این ترکیب ها با اهداف و وظایف CSR تعیین می‌شوند، این فعالیت های CSR در بین فعالیت هایی هستند که بیشترین منافع اقتصادی را برای شرکت ایجاد می‌کنند. شکل ۲ چند مثال برای فعالیت های CSR بالقوه و منافعی که که آن ها برای شرکت ایجاد می‌کنند، آورده است.

۲-۲-۲- تعهد اجتماعی تا ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی

اگر مفهوم مسئولیت اجتماعی را با دو مفهوم دیگر مقایسه نماییم بهتر می‌توانیم آن را درک کنیم. این مفاهیم عبارتند از تعهد اجتماعی^[۳۰] وپاسخگویی اجتماعی^[۳۱]. تعهد اجتماعی وقتی تحقق می‌یابد که یک سازمان به سبب تعهدش بر تأمین مسئولیت های اقتصادی و قانونی در فعالیت‌های اجتماعی دیگر می‌شود. سازمان فقط آنچه را که انجام می‌دهد به آن تعهد دارد این شیوه مبتنی بر دیدگاه کلاسیک ها از مسئولیت اجتماعی است (ایران نژاد، پاریزی و توسلی ۱۳۸۹).

مسئولیت اجتماعی، تعهد تصمیم‌گیران برای انجام اقداماتی است که علاوه بر تأمین منافع خودشان، موجبات بهبود در رفاه جامعه را نیز فراهم می آورد. سازمان‌ها باید با اختصاص منابع مالی، در بهبود رفاه اجتماعی مورد قبول اکثریت جامعه بکوشند. این قبیل اقدامات عبارتند از: کمک به فرهنگ کشور و مؤسسات فرهنگی و بهبود کیفیت زندگی (خلیلی عراقی و یقین لو،۱۳۸۴). مسیر تکامل مشارکت اجتماعی سازمان در شکل زیر آورده شده است.

‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی مسئولیت اجتماعی تعهد اجتماعی

یک سازمان، زمانی که تنها به مسئولیت های قانونی و اقتصادی خود عمل می‌کند، به تعهدات اجتماعی اش عمل ‌کرده‌است. بعد از تعهد اجتماعی، سازمان‌ها وارد مرحله بعدی خواهند شد؛در این مرحله آن ها برای فعالیت های خود یک چارچوب اخلاقی در نظر می‌گیرند. در این حالت سازمان‌ها اقدام به فعالیت‌هایی می‌کنند که سعی بر بهتر نمودن وضع جامعه دارند و از کارهای ضداخلاقی به شدت پرهیز دارند. نهایتاًً بعد از مسئولیت اجتماعی، وارد عرصه ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی می‌شوند که در این شرایط با توجه به توان و ظرفیتشان عمل می‌کنند و ‌بر اساس برنامه ها و اقدامات عملی طبق چارچوبهای اخلاقی، در جهت بهبود وضع جامعه تلاش می‌کنند (نیکومرام و فیض آبادی،۱۳۸۹).

برعکس تعهد اجتماعی، ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی و مسئولیت اجتماعی به فراسوی استانداردهای اقتصادی و قانونی نظر دارند. ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی وقتی است که یک سازمان برای ‌پاسخ‌گویی‌ به نیازهای اجتماعی، در فعالیت‌های اجتماعی درگیر می‌شود. به عبارت دیگر، ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی عبارت است از درجه اثربخشی و بازدهی یک سازمان در نشان دادن پیگیری برای ایفای مسئولیت اجتماعی مدیران در سازمان های پاسخگوی اجتماعی از طریق هنجارهای اجتماعی هدایت می‌شوند و درباره فعالیت های اجتماعی که درگیر هستند تصمیمات عملی می‌گیرند. به عنوان مثال، مدیران در بعضی از شرکت ها سه مقوله را تبیین کرده‌اند: ارائه خدمات به اجتماع، میراث فرهنگی و استقلال اقتصادی که آن ها را در اتخاذ تصمیم درباره ی پروژه های گسترده و فعالیت‌های سازمان حمایت کنند. با انتخاب این ها مدیران به آنچه که از لحاظ اجتماعی مهم هستند، پاسخ می‌دهند. سازمانی که دارای مسئولیت اجتماعی است، همه چیز را متفاوت می بیند و به فراسوی آنچه که متعهد است، نظر دارد و نیازهای اجتماعی را که می‌تواند به بهبود وضعیت جامعه کمک کنند، وجهه همت خود قرار می‌دهد. در واقع مسئولیت اجتماعی به عنوان یک مقصد کسب و کار، به ورای انجام تعهدات اقتصادی و قانونی اطلاق می‌شود که سازمان امور صحیح را به طریقی محقق سازد که برای جامعه مفید و خوب هستند (ایران نژاد، پاریزی و توسلی، ۱۳۸۹).

اگر شرکت‌ها در بازارهای متعددی فعالیت نمایند که منعکس کننده ی روابط اجتماعی گوناگون می‌باشد، بالا بردن سطح ‌پاسخ‌گویی‌ مدیران به سهام‌داران به جای اینکه مسئولیت اجتماعی شرکت ها را کاهش دهد، باعث افزایش آن می‌گردد. علت اینکه مدیران خود را متعهد در انجام اعمال پسندیده از لحاظ اجتماعی مانند افشا موثق و معتبر برای مشتریان یا سرمایه گذاران نمی دانند این است که این چنین اعمالی باعث افت کوتاه مدت قیمت سهام می‌شود، حال آنکه پاداش و منافع مدیران به همین قیمت های سهام شرکت بستگی دارد. پاداشی که هم جهت و هم سو با ثروت سهام‌داران و منافع مدیران نباشد موجب عدم پذیرش ‌پاسخ‌گویی‌ مدیریتی در قبال سهام‌داران می‌گردد .

(سلیمانیان،۱۳۹۰).

اختلاف مسئولیت و ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی را ‌بر اساس چهار معیار اساسی می سنجیم:

۱- مسئولیت اجتماعی، اصول و موازین اخلاقی را برای سازمان بیان می‌دارد، در حالی که ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی بیشتر جنبه ی عملی داشته، به عمل فعالیت سازمان نظر دارد تا مبانی ارزشی آن و ‌بنابرین‏ محسوس تر از مسئولیت اجتماعی است.