در این فصل ادبیات نظری و تعاریف و دیدگاه های موجود در ارتباط با موضوع و متغیرهای تحقیق ارائه و سپس پیشینه های تحقیقاتی انجام شده در حیطه این موضوع نیز بیان می شود ارائه ادبیات و مبانی نظری و پیشینه ها به محقق کمک می‌کند تا از مطالعات انجام شده آگاهی یابد و از انجام پژوهش های تکراری جلوگیری نماید و به تحقیق سمت و سوی جدید و هدفمند می بخشد.
۲-۲- صورت های مالی
صورت های مالی وسیله ارتباطی اصلی برای پر کردن شکاف بین سرمایه گذاران و مدیران هستند که اطلاعات مالی را به وسیله کم کردن عدم تقارن اطلاعاتی میان استفاده کنندگان مختلف گزارش های مالی، معتبرتر می‌سازند. استفاده کنندگان برون سازمانی از اطلاعات مالی، که گروه‌های ذینفع زیادی را در برمی گیرند، نیازهای اطلاعاتی خود را در چارچوب صورت های مالی اساسی و یادداشت های پیوست آن مرتفع می‌سازند. در حال حاضر برای تحقق هدف های حسابداری و گزارش گری مالی و تامین نیازهای استفاده کنندگان اطلاعات مالی در ایران صورتهای مالی اساسی ترازنامه، صورت حساب سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد تهیه می شود. موضوعی که در گزارشگری مالی حائز اهمیت است، مفید بودن گزارش های مالی بر تصمیم گیری های اقتصادی است. به همین دلیل صورت های مالی باید از ویژگی های کیفی مناسبی برخوردار باشد (پاکدل مغانلو، ۱۳۹۱).
۲-۲-۱- ویژگیهای کیفی صورتهای مالی
یکی از هدف‌های حسابداری و گزارشگری مالی ارائه اطلاعات به سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بالقوه و فعلی و سایر استفاده کنندگان صورتهای مالی است .
اطلاعاتی که در صورتهای مالی منعکس می شود ، هنگامی می‌تواند در تصمیمات استفاده کنندگان مؤثر واقع شود که از ویژگیهای کیفی خاصی برخوردار شود.
خصوصیات کیفی به خصوصیاتی اتلاق می‌شود که موجب می‌گردد اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی برای استفاده کنندگان در راستای ارزیابی وضعیت مالی ، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود . برخی خصوصیات کیفی به محتوای اطلاعات مندرج در صورتهای مالی و برخی دیگر به چگونگی ارائه این اطلاعات مربوط می شود. ویژگیهای کیفی اصلی صورتهای مالی عبارتند از : مربوط بودن وقابل اعتماد بودن . مشکل اصلی حسابرسی، رسیدگی به این ویژگی کیفی است، چرا که حسابرسان راهنماییهای رسمی کمی برای قضاوت کردن در خصوص مربوط و قابل اتکا بودن صورتهای مالی حسابرسی شده دارند.
- ارزش بازخورد و ارزش پیش بینی
مربوط بودن به این معنی است که اطلاعات گزارش شده میبایست قادر باشند که انتظارات گذشته استفاده کننده از وضعیت مالی و عملکرد مالی شرکت را تأیید یا اصلاح کنند و استفاده کننده را در پیش‌بینی وضعیت مالی و عملکرد آتی شرکت کمک کند. بنابرین احتمالاً از حسابرس انتظار میرود که ویژگی ارزش بازخورد و ارزش پیش‌بینی صورتهای مالی حسابرسی شده را بررسی، ارزیابی و گزارش کند.
- به موقع بودن
مربوط بودن اطلاعات گزارش شده به وسیله ویژگی به موقع بودن، تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به عبارتی دیگر هر چه از ویژگی به موقع بودن اطلاعات کاسته شود. از مفید بودن اطلاعات نیز کاسته خواهد شد. دوباره فرض می شود که حسابرس ملزم خواهد بود که این ویژگی را مورد بررسی قرار دهد.
- بیان صادقانه
قابلیت اعتماد اطلاعات گزارش شده به این معنی است که اطلاعات گزارش شده به صورت عینی و صادقانه رویداد و خصوصاًً ماهیت اقتصادی رویدادها و خصوصاًً ماهیت اقتصادی آنها را منعکس نمایند. حسابرس باید مدارک مؤیدی را که منعکس کننده ماهیت اقتصادی رویدادها است، مشخص نماید تا بتواند در مورد این موضوع شواهد لازم را جمع آوری کند.
- دقت وعدم اطمینان
حسابرسان با اطلاعات حسابداری تأییدپذیری سر و کار دارند که دقیق و قطعی نیستند ولی باید قابل اعتماد باشند.
- بیطرفی
برای این که اطلاعات گزارش شده قابل اعتماد باشند، حسابرس نباید به هیچ تصمیمی یا نتایج تصمیم مشخصی تمایل جانبدارانه داشته باشد. حسابرس باید اثر این محدودیت را بر کیفیت مورد انتظار اطلاعات رسیدگی کند (پاکدل مغانلو، ۱۳۹۱).
۲-۳- ارائه مجدد صورت های مالی
حجم زیاد رسوایی های حسابداری در طی چند سال اخیر منجر به سلب اعتماد عمومی از شرکت های بزرگ و مؤسسات حسابرسی آن ها شده است. تمام این رسوایی ها، همراه با ارائه مجدد صورت های مالی بوده است. به بیان دیگر، کلیه شرکت هایی که در سال های اخیر ورشکست شده اند اقدام به تجدید ارائه صورت های مالی خود نموده اند. در اغلب موارد، ارائه مجدد صورت های مالی بیانگر وجود مشکلات در سیستم کنترل داخلی و حاکمیت شرکتی در شرکت هایی بوده است که شهرت و ارزش آن ها در بازار آسیب دیده و حتی در برخی اوقات منجر به ورشکستگی آن ها شده است.
مدیران شرکت ها انگیزه های متعددی برای تجدید ارائه صورت های مالی دارند. طبق نتایج پژوهش وانگ ژیا[۷] (۲۰۰۶) قدرت سود آوری ضعیف ، پایین بودن کیفیت سود، درجه اهرم بالا، کوچک بودن اندازه شرکت و پایین بودن ارزش شرکت، احتمال وقوع ارائه مجدد صورت های مالی را تا حد زیادی افزایش می‌دهند.
۲-۳-۱ دلایل ارائه مجدد صورتهای مالی:
هر گاه در دوره جاری محرز گردد که صورت های مالی آن دوره یا دوره های قبل، در نتیجه وجود اشتباهاتی به شکل نادرست ارائه شده است، اصلاح آن اشتباهات از طریق تعدیل مانده اول دوره سود انباشته و تجدید ارائه صورت های مالی دوره گذشته ضرورت پیدا می‌کند. انواع اشتباهاتی که منجر به ارائه صورت های مالی می‌شوند عبارتند از: اشتباهات محاسباتی و ریاضی، اشتباه در به کارگیری رویه های حسابداری، تعبیر نادرست یا نادیده گرفتن واقعیت های موجود در زمان تهیه صورت های مالی، تغییر از یک رویه استاندارد حسابداری به یک رویه استاندارد حسابداری و موارد تقلب.
گرچه ارائه صورت های مالی، پدیده ای جدید نیست اما به دلیل وجود روش های حسابداری متهورانه[۸]، بی نظمی های حسابداری یا تقلب در حسابداری، تعداد و مبلغ ارائه سود شرکت ها در طول چند سال گذشته به طور چشم گیری افزایش یافته است. بنابرین، توجه بسیاری از سرمایه گذاران، تحلیل گران و تدوین کنندگان مقررات به موضوع تجدید ارائه جلب شده است.
