هر فردی تصویری از خود دارد به عبارت دیگر او از رفتار و صفات و جسم خود درکی دارد که در یک تصویر منسجم و یکپارچه جمع می شود. مطالعات حاکی از این است که آگاهی یا برداشت ما از خود بیشتر ناشی از تجربه های احتمالی ماست. ما خود را آن گونه میبینیم که فکر میکنیم دیگران ما را می بینند. خودپنداره یک محصول اجتماعی به شمار می رود که در اثر تعامل و برخورد با دیگران به دست میآید(مک کی و فنینگ، ۲۰۰۹). افرادی که احساس خوبی نسبت به خود دارند، معمولا احساس خوبی نیز به زندگی دارند. از سوی دیگر هنگامی که خودپنداره فرد منفی است، احساس میکند که موجودی نالایق است و این قضیه بر عملکرد فرد و سازگاری او با شرایط تاثیر گذار خواهد بود(سعیدیان و نیلی، ۱۳۹۰). با توجه به ضرورت و اهمیت هریک از متغیر های این پژوهش در سلامت زندگی افراد و موفقیت تحصیلی، بررسی رابطه این مؤلفه ها و مشخص نمودن سهم هریک از آنان در تبیین میزان خودپنداره دانش آموزان تیزهوش، می توان به متخصصان، مشاوران و دست اندرکاران امر آموزش در برنامه ریزی های آتی برای این دانش آموزان کمک نمود.
۱-۴- هدف اصلی پژوهش
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و مهارت های اجتماعی با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول شهر لاهیجان میباشد.
۱-۴-۱- اهداف فرعی
-
- تعیین رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول.
-
- تعیین رابطه مهارت های اجتماعی با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول.
- تعیین قابلیت تبیین خودپنداره دانش آموزان تیز هوش بر اساس مؤلفه های حمایت اجتماعی ادراک شده و مهارت های اجتماعی.
۱-۵-سوالهای پژوهش
سوال اصلی
- آیا بین حمایت اجتماعی ادراک شده و مهارت های اجتماعی با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول شهر لاهیجان رابطه وجود دارد؟
سوالات فرعی
– آیا بین حمایت اجتماعی ادراک شده با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول رابطه وجود دارد ؟
– آیا بین مهارت های اجتماعی با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول رابطه وجود دارد ؟
آیا حمایت اجتماعی ادراک شده و مهارت های اجتماعی میزان خودپنداره را در دانش آموزان دختر مدارس تیز هوش تبیین میکند؟
۱-۶- فرضیه های پژوهش
فرضیه اصلی:
بین حمایت اجتماعی ادراک شده و مهارت های اجتماعی با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول شهر لاهیجان رابطه وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
– بین حمایت اجتماعی ادراک شده با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول رابطه وجود دارد.
– بین مهارت های اجتماعی با خودپنداره در دختران مدارس تیزهوشان متوسطه اول رابطه وجود دارد.
– حمایت اجتماعی ادراک شده و مهارت های اجتماعی میزان خودپنداره را در دانش اموزان دختر مدارس تیز هوشان متوسطه اول تبیین میکند.
۱-۷- تعریف واژه ها( تعاریف مفهومی و عملیاتی)
۱-۷-۱-تعریف مفهومی حمایت اجتماعی ادراک شده: میزان برخورداری از محبت، همراهی و توجه به اعضای خانواده، دوستان و سایر افراد( زمیت،۱۹۹۰). مفهوم حمایت اجتماعی ادراک شده به حمایت از منظر ارزیابی شناختی فرد از محیط و روابطش با دیگران می نگرد. نظریه پردازان حمایت اجتماعی ادراک شده بر این امر اذعان دارند که تمام روابطی که فرد با دیگران دارد حمایت اجتماعی محسوب نمی شوند. به بیان دیگر روابط منبع حمایت اجتماعی نیستند، مگر آنکه فرد آن ها را به عنوان منبعی در دسترس یا مناسب برای رفع نیاز خود ادراک کند( وایسز،۲۰۱۲).
۱-۷-۲- تعریف مفهومی مهارت های اجتماعی: لیبت[۱۴] و لوینسون (۱۹۷۳، به نقل از سیگرین و تایلر، ۲۰۰۷) مهارت های اجتماعی را به عنوان توانایی انجام دادن رفتارهایی که به طور مثبت یا منفی تقویت شده اند، تعریف نموده اند. همچنین، مهارت های اجتماعی به عنوان توانایی نشان دادن احساسات مثبت و منفی در حوزه بین فردی، بدون از دست دادن تقویت اجتماعی، تعریف شده است (هرسن[۱۵] و بلاک[۱۶]، ۱۹۹۷، به نقل از سیگرین و تایلر، ۲۰۰۷).
۱-۷-۳-تعریف مفهومی خودپنداره: مجموعه ای از عقاید فرد درباره ی خود است که بیشتر مبنای توصیفی دارد تا قضاوتی. به عبارت دیگر خود پنداره توصیفی است که فرد از نظرگاه خود درباره ی خویشتن دارد(بیابانگرد، ۱۳۸۴). مجموعه ی کلی باورهای فرد در زمینه ی اسنادهای شخصی وی راجع به خودش میباشد. خودپنداره سازمان دهی کلی ادراکاتی است که فرد نسبت به خود دارد. در ضمن خودپنداره سازمان یافته ی چندوجهی، سلسله مراتبی و نسبتا ثابت است(پورآقا، ۱۳۹۲).
۱-۷-۴-تعریف عملیاتی حمایت اجتماعی ادراک شده: منظور نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه حمایت اجتماعی ادراک شده شربان و ساگرمن(۱۹۹۱) کسب میکند.
۱-۷-۵-تعریف عملیاتی مهارت های اجتماعی: مهارت های اجتماعی نمرهای است که فرد در مقیاس مهارت های اجتماعی (ریجیو[۱۷]، ۱۹۸۹، به نقل از خجسته مهر، ۱۳۸۵) به دست میآورد. مقیاس مهارت های اجتماعی دارای ۶ مؤلفه (خرده مقیاس) میباشد که عبارتند از: بیانگری هیجانی[۱۸]، حساسیت هیجانی[۱۹]، کنترل هیجانی[۲۰]، بیانگری اجتماعی[۲۱]، حساسیت اجتماعی[۲۲] و کنترل اجتماعی[۲۳].
۱-۷-۶- تعریف عملیاتی خودپنداره: خود پنداره در پژوهش حاضر خود پنداره بر اساس نمره ای است که فرد در آزمون خود پنداره راجرز(۱۹۶۱) کسب میکند.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه پژوهش
در این فصل ابتدا به تعریف مفاهیم مورد بررسی می پردازیم و سپس مباحث نظری در خصوص متغیرهای پژوهش ارائه خواهند شد و در انتها پیشینه های داخلی و خارجی پژوهش بیان می شود.
۲-۱-تعریف هوش و تیزهوشی
گروهی هوش را چیزی می دانند که با تست های هوشی اندازه گیری می شود. این تعریف را نخستین بار بورینگ (۱۹۹۲) به کار برد و از آن پس متداول شد. روشن است که چنین تعریفی نمی تواند از “چیستی” هوش خبر دهد. به همین دلیل باید حدود هوش مشخص شود و از اینکه بتوان ابزار و وسایل اندازه گیری آن را شناخت (جی و دیگران، ۲۰۰۳؛ به نقل از امیری مجد، ۱۳۸۵).